Meten of ervaren?

donderdag 27 mei 2021

De gemeenteraad van Amersfoort koos voor de GOW-30 op de Zevenhuizerstraat, gebiedsontsluitingsweg in de dorpskern Hoogland. Hoewel het politiek spannend was, is gekozen voor de meest vergaande vorm. Het is een van de eerste grijze wegen die geëlimineerd wordt… Dat er komende jaren vele grijze wegen mogen volgen. Het is geen ideale oplossing, het is al zeker geen ideale wereld, maar het is wel een verbetering. 

Door Adriaan Walraad en Esther van Garderen (Fietsersbond) 

GOW30: Kans of bedreiging

Er lijken nu twee stromingen onder verkeerskundigen te ontstaan rond de GOW30: de groep verkeerskundigen die vooral de beren op de weg ziet en de groep die vooral de kansen ervan ziet. Toch zijn de verschillen niet zo groot. Duurzaam Veilig is gefundeerd op scheiden en mengen. En daar horen veilige snelheden bij. Dat is precies wat we hier doen. Op een GOW50 scheiden we de kwetsbare verkeersdeelnemers, de fietsers en de voetgangers, van snelverkeer. Op een GOW 30 scheiden we wel de voetgangers nog steeds, maar de fietsers niet. 

Dat is goed voor de herkenbaarheid, betoogde ik eerder. Hoe we invulling geven aan ‘herkenbaarheid’, dat zal veranderen als 30km/u de norm wordt in de bebouwde kom. 

Wisselwerking tussen verkeersdeelnemers

Maar laten we ons niet blind staren op veilige snelheid alleen. Bij lage snelheid wordt het blikveld van een autobestuurder breder (zegt ASVV). Het zou beste eens goed kunnen zijn dat bij lage snelheid ook de wisselwerking tussen verkeersdeelnemers veel belangrijker wordt. Als auto’s, fietsers, bussen, brommers, elektrische voertuigen, snorfietsen allemaal ongeveer even snel en gelijkmatiger doorstromen op de rijbaan, dan ontstaat er een andere wisselwerking. En dat komt vooral  tweewielers, voetgangers en aanwonenden ten goede. Bij hoge snelheidslimieten en grote snelheidsverschillen is de wisselwerking afstandelijker. 

Die andere wisselwerking tussen verkeersdeelnemers is niet makkelijk te meten, maar zeker wel te ervaren. Vooral door de fietser. En in de betere wisselwerking tussen verkeersdeelnemers, daar kunnen de denkers in kansen en denkers in bedreigingen elkaar vinden. 

Veilig 50 was altijd al goed

50km/u zal in de toekomst bestaansrecht bijven houden. De verkeerskundige, die niet aan de GOW 30  als toekomst voor grijze wegen wil geloven, om welke reden ook,  moet onverwijld doen wat die al heel veel eerder had moeten doen: de grijze weg veilig 50 maken. Dat betekent kiezen voor vrijliggende fietspaden. En eigenlijk ook wel de aanliggende adressen en parkeerplaatsen ontsluiten via een erftoegangsweg of fietsstraat. Doorgaan met grijs is in elk geval geen optie. Maak het veilig 50- of maak 50 niet. 

-

Marcel geeft in het eerste gedeelte onder het kopje "Wisselwerking tussen verkeersdeelnemers" een correcte samenvatting van de ideale situatie. Dat is echter niet de praktijk die we dagelijks op allerlei wegen ervaren; de maximum snelheid wordt meestal overschreden, omdat men de snelheid kiest die men verantwoord vindt en acceptabel voor die situatie. Die is vaak hoger dan de maximum snelheid en zeker in 30 zones.
Beren op de weg? Nee, gewoon realistische verwachting op basis van ervaringen.

N.a.v. Ruuds "....omdat men de snelheid kiest die men verantwoord vindt en acceptabel voor die situatie."
Is dat echt zo? Snelheidskeuze is geen rationeel proces met inzicht in de gevolgen op elk moment. Snelheid wordt primair bepaald door de power en prestaties/acceleratie van de auto, geluidsniveau, gasrespons en gevoel van eigen veiligheid - niet het bewustzijn dat achter elk object een spelend kind de weg op kan rennen! In moderne stille auto's met giga-vermogen is risicogevoel miniem en eigen veilig voelen maximaal, ergo overschrijding limieten is gevoelsmatig veilig terwijl dat reactievermogen en mogelijkheid botsing vermijden q.q. tekortschieten. Zonder effectieve remmers in auto (ISA), weg (drempel) of berm (camera!) is snelheid in huidige auto's moeilijk af te remmen.

Heerlijk, in Vlaanderen is men ook bezig om plaatsen van 50 km/u terug te voeren naar 30 km/u. Bij ons is het dorp al vele jaren helemaal 30 km/u en mensen moesten wennen niet meer op een vrijliggend fietspad te fietsen als ze de kern verlieten, de dorpskern werd verlegd en de GOW werd ook 30km/u. Fietspad werd voetpad en fietsstroken in rood. '

Het spreekwoord 'Als men iemand een vinger geeft, dat pakt men de hele hand', is ook in het verkeer veelvuldig van toepassing. Als je in de beginjaren 50 geboren was, werd je met strenge hand opgevoed om ook de verkeersregels na te volgen. Nooit met zijn tweeën naast elkaar fietsen, eerst altijd goed naar links en rechts kijken voor je oversteekt. En, er rekening mee houden dat het verkeer niet zo maar ineens stil kan staan! Al dit soort normen zijn in de loop der jaren, ondanks het toegenomen verkeer losgelaten of afgezwakt. Op de landbouwwegen saboteren fietsers nu het verkeer, door met zijn tweeën de hele wegbreedte in te nemen tot degene die wil passeren zowat stil staat. Ook met je rug naar het aankomend verkeer ineens een VOP opstormen zonder om te kijken, is ook al dagelijkse kost. Deze normvervaging, wanneer gaat men daar nu eens halt tegen roepen? Wordt het geen tijd om daar eens wat tegen te gaan doen?

Mooi dat we stapje voor stapje de wegkenmerken selecteren die bij een GOW30 zouden gaan horen. Ook uitlegbaar aan weggebruikers: als fietsstrook of geen fietsvoorzieningen, dan geldt 30 km/uur. Prima. De vraag blijft echter hoe die snelheid voor het gemotoriseerd verkeer wordt 'afgedwongen'? In huidige 30-zones regent het nu al klachten over te hard rijdende auto's en bij een voorstel om drempels te plaatsen regent het daarna (of vooraf al) klachten over trillingen en geluidhinder. Hoe gaat dat straks op de GOW30? Simpele vraag, maar een lastig antwoord. Ook de politie zal stellen "dat de weginrichting eerst maar eens op 30 moet zijn afgestemd voordat we komen handhaven..." Ik ben benieuwd naar een oplossing hiervoor.

Helaas, er wordt wederom geredeneerd vanuit de fietser. Met de omwonenden wordt geen rekening gehouden. Geluidoverlast/trillingen door drempels etc.
Zolang er niet gehandhaafd wordt heeft 30 km geen zin. Door het niet handhaven worden de omwonenden de dupe door extra geluidoverlast.
30 km uitstekend maar dan alleen als er flitspalen worden opgesteld. Het is misdadig om voor enkele fietsers de hele dag een omgeving zwaar te belasten door drempels aan te leggen, terwijl er vaak alternatieve routes zijn voor fietsers.

Wonend langs de Nassaukade/ S100 in Amsterdam, verwacht ik als extra voordeel van 30km, dat navigatiesystemen het doorgaand verkeer afraden een route door de stad te rijden. Ontmoediging die tientallen procenten kan gaan schelen, mits de A10 buitenring niet volloopt van de weeromstuit. Hoe motoren in de hand te houden, die nu juichend voorbij auto's scheuren die zich ook bij 50 km niet aan de snelheid houden?

Laten we er vooral voor waken dat de GOW-30 niet een theoretisch model wordt als oplossing voor de vele grijze wegen die er zijn. Zolang we in hokjes blijven denken missen we de aansluiting met de weggebruiker. Vertel met de inrichting welk verkeersgedrag je van de weggebruiker verwacht; stromen of uitwisselen. Een nieuwe categorie zou niet nodig hoeven zijn, want het afdwingen van een lagere snelheid kan nu ook al als compenserende maatregel worden toegepast.

Naast de inrichting en de snelheid zou ook de intensiteit in de discussie betrokken moeten worden. Een van de principes van duurzaam veilig is dat je zoveel mogelijk verkeer moet afwikkelen op de veiligste weg. De vraag is of de GOW30 die rol kan vervullen. Of dat het, zoals hierboven ook genoemd, een soort theoretisch model wordt.

Zou een eenvoudig afwegingskader niet veel beter werken:
> 2000 motorvoertuigen: vrijliggende fietspaden (en snelheid maakt niet zoveel meer uit)
< 2000 motorvoertuigen: gemengd verkeer en 30 km/uur

Ik heb het idee dat de GOW30 discussie probeert om de "silver bullit" te vinden tussen deze 2 keuzes. Maar of het daar veilig genoeg van wordt?

Ik verwacht zonder fysieke aanpassingen niet dat op een huidige GOW-50 weg met fietsstroken straks 30km/u gereden gaat worden. Zolang wij het niet eens zijn over de juiste fysieke inrichting, kunnen we misschien een stap maken met op de gewenste GOW-30 wegen een advies snelheid van 30km/u in te stellen. Dit zal in ieder geval helpen om de V85 omlaag te brengen.

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief