KiM-blog: Reden tot optimisme op weg naar CO2-neutrale mobiliteit

Op verzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) publiceert Verkeerskunde de komende tijd ook blogs van het KiM. Deze keer een blog van Stefan Bakker over CO2-neutrale mobiliteit.

Een verbod op rijden op benzine en diesel hield ik lang niet voor mogelijk. Toch heeft het Europees Parlement hier vóór gestemd: per 2035 mogen in de EU geen nieuwe personen- en bestelauto's worden verkocht die op fossiele brandstof rijden. Een mijlpaal in de transitie naar duurzame mobiliteit. 

Tegenvaller

In 2009 was ik als onderzoeker klimaatbeleid bij de klimaatconferentie in Kopenhagen en probeerde als 'waarnemer' het onderhandelingsproces zo goed mogelijk te volgen. Er waren grote verwachtingen van de conferentie, die een opvolger van het Kyoto Protocol moest gaan opleveren. De EU en ook sommige andere landen waren ambitieus, maar het werd een groot fiasco: landen konden geen overeenstemming bereiken en mondiaal klimaatbeleid leek een donkere tijd tegemoet te gaan.

Parijs

In 2015 in Parijs kwam de wereld eindelijk wel tot belangrijke afspraken over beperking van klimaatverandering. De EU verraste met de ambitie om in 2030 55% minder broeikasgassen uit te stoten (dan in 1990) en in 2050 klimaatneutraal te willen zijn. Ook Nederland wil in 2050 zo goed als klimaatneutraal zijn, zo staat in de Klimaatwet.  

Ontwikkelingen voor personenauto's in Nederland

Voor personenauto's is de transitie naar accu-elektrische aandrijving hier inmiddels ingezet. Op het moment is een kleine 4% van de personenauto’s in Nederland volledig elektrisch, maar dit aandeel groeit. En aangezien er steeds meer hernieuwbare elektriciteit wordt opgewekt, zijn we voor personenauto's op weg naar nul-emissie in de gehele keten, van productie van elektriciteit, via transport, opslag en distributie, naar laden en rijden.

Grote uitdagingen voor andere modaliteiten

Voor vrachtverkeer over de weg en scheep- en luchtvaart, die ook klimaatneutraal moeten worden, staan we nog echt aan het begin en gaat de omschakeling naar klimaatneutraliteit nog niet snel. Er is veel hernieuwbare energie voor nodig, wat niet alleen veel geld maar ook veel ruimte kost.

Groot ruimtebeslag

In het rapport Energieketens voor CO2-neutrale mobiliteit laat het KiM zien dat een windpark ter grootte van de provincie Utrecht nodig is om de Nederlandse auto's, bestelauto's en vrachtwagens op elektriciteit te laten rijden. Dat gaat nog. Maar bij lucht- en scheepvaart wordt het al een stuk lastiger. We kunnen klimaatneutrale brandstoffen maken uit bijvoorbeeld groene waterstof en CO2 uit de lucht. Maar om alle scheep- en luchtvaart die in Nederland tankt van deze brandstoffen te voorzien, is een oppervlakte van 9 keer de provincie Utrecht aan windparken nodig. 

Waar komt onze CO2-neutrale energie in de toekomst vandaan?

Bij de uitdaging om alle mobiliteit in Nederland klimaatneutraal te maken is het dus de vraag waarvandaan – en uit welke bronnen - we de duurzame energie gaan halen. Nog uitdagender wordt het omdat andere sectoren, zoals industrie en gebouwen, ook op duurzame energie azen. De recent aangekondigde ambitie van 70 GW aan windcapaciteit op zee in 2050 kan hieraan bijdragen.

Kortom, er is veel werk aan de winkel voor Nederland op de weg naar mobiliteit zonder CO2-uitstoot. Dat geldt ook voor mezelf. De jaren dat ik als onderzoeker (misschien iets te) veel vloog, net als oud-collega Sytze Rienstra, liggen alweer een tijdje achter me. Nu probeer ik emissies van reizen beperkt te houden via trein, deelauto (helaas nog niet elektrisch) en fietsen. Toch is nul-emissie ook op persoonlijk vlak nog ver weg. Maar er is ook reden tot optimisme, daarvan getuigt de stem van het Europees Parlement om vanaf 2035 geen nieuwe personenauto's op benzine en diesel meer toe te laten.