Gratis parkeren bestaat niet

Giuliano Mingardo, senior onderzoeker Erasmus Universiteit Rotterdam

Het is bekend dat parkeren een zeer emotioneel onderwerp is. Te vaak worden belangrijke beslissingen op basis van emoties en persoonlijke ervaringen genomen in plaats van op basis van kennis en feiten. Dit leidt ertoe dat er veel misverstanden met betrekking tot parkeren zijn. Een van de belangrijkste misverstanden die ik regelmatig hoor, zeker bij winkeliers en consumenten, is dat parkeren in stedelijke gebieden gratis moet of kan zijn.

Parkeren neemt ruimte in beslag en ruimte is, vooral in stedelijke gebieden, schaars. Een basis principe van economie zegt dat alles wat schaars is een prijs heeft. Deze prijs wordt nog eens extra verhoogd als er ondergronds een parkeergarage gebouwd wordt, aangezien het de laatste jaren in veel steden aantrekkelijk werd gevonden om auto’s uit het straatbeeld weg te halen.

Wie moet voor het parkeren betalen? De gebruiker of iedereen?

De (hoge) kosten van parkeren moeten door iemand betaald worden. Wie dat is, is een beslissing die een gemeente of een projectontwikkelaar of de eigenaar van een winkelcentrum doorgaans moet nemen. Als parkeren niet door de gebruiker betaald wordt, dan wordt deze door anderen betaald (of gesubsidieerd als het parkeertarief kunstmatig laag is gehouden). Zo betekent gratis parkeren bij een supermarkt of een winkelcentrum dat de kosten van parkeren worden doorberekend in de prijzen van alle overige producten die men afneemt. Iedereen die producten koopt, betaalt een stukje van het parkeren. Onafhankelijk of hij of zij het parkeren gebruikt of niet. Hierbij is er sprake van ‘cross-subsidie’: klanten die op de fiets, lopend of met het ov naar de winkel gaan, subsidiëren autoklanten.

Op dezelfde manier betekent gratis parkeren op straat of in een gemeentelijke garage dat de kosten door de hele gemeenschap gedragen worden. Dit houdt bijvoorbeeld ook in dat mensen die weinig te besteden hebben en geen auto bezitten, via de gemeentelijke belastingen ‘rijkere’ autobezoekers subsidiëren die vaak ook nog eens in een andere gemeente wonen. Ik geloof niet dat alle bewoners van een stad blij zijn met de wetenschap dat hun (belasting) geld wordt gebruikt om inwoners van andere gemeenten te subsidiëren.

Boodschap voor de winkeliers: jullie omzet wordt niet door parkeren bepaald!

Nu zou gratis parkeren nog te verdedigen zijn als het, zoals door de detailhandel vaak wordt beweerd, tot meer aankopen in de winkels zou leiden. Maar dat is niet zo. Ten eerste blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat er vrijwel geen verband bestaat tussen parkeertarieven en de hoogte van de omzet van winkeliers. Ten tweede zijn voor het winkelend publiek andere factoren, zoals winkelaanbod, veiligheid, atmosfeer en kwaliteit van de openbare ruimte, belangrijker voor de keuze waar te gaan winkelen dan dat parkeervoorzieningen of tarieven dat zijn. Hier zijn genoeg onderzoeksvoorbeelden van te vinden zowel in Nederland als in de rest van Europa.