Europese railheerschappij loopt ten einde

In december 2011 presenteerde China een nieuw type zeer snelle trein; een testtrein, geschikt voor snelheden tot 500 km/uur. Ditmaal van eigen Chinees ontwerp. Er is geen Fransman of Duitser aan te pas gekomen. Het is duidelijk dat China hiermee straks de wereldmarkt zal opzoeken. Wie weet worden ze binnenkort de grootste leverancier van rollend materieel.  

De nieuwe testtrein schijnt gebouwd van superlichte nieuwe materialen, composieten, vooral koolvezel. De komende tijd wordt nagegaan of en hoe trein en spoorrails op elkaar inwerken bij 500 km/uur en of de gebruikte materialen bevallen, wat betreft rijcomfort, trillingen en geluid.

40 slachtoffers

Het ernstige ongeval met twee Chinese snelle treinen op 23 juli 2011, heeft de spoorontwikkeling kennelijk niet getemperd. Bij deze botsing tussen twee treinen, vielen 40 dodelijke slachtoffers. Het onderzoeksrapport van de Staatsdienst voor Werkveiligheid noemt drie oorzaken voor dit ongeval: ernstige ontwerpfouten in de trein, in het seinstelsel en in de daarmee corresponderende apparatuur in de trein. Ook heeft het management steken laten vallen. Het ongeval gebeurde bovendien onder extreme omstandigheden, er woedde een zwaar onweer, met 50 flitsen per minuut. De betreffende treinverkeersleider had op het moment van het ongeval 10 snelle treinen onder zijn hoede. Bij enkele seinen was de bliksem ingeslagen. Een van de treinen moest wachten, maar kreeg na 7 minuten toestemming weer door te rijden, een minuut later voltrok zich het drama. Het rapport zinspeelt op de mogelijkheid dat een onveilige situatie kan zijn ontstaan door het moordend tempo waarin China zijn HSL-verbindingen aanlegt.

Kijken we naar die ontwikkeling dan zien we dat de eerste snelle spoorlijnen in China in de jaren 90 werden gebouwd; deels naar Europees voorbeeld. Hierop werd gebruik gemaakt van snelle treinen die deels waren geïmporteerd uit Frankrijk en Duitsland, respectievelijk van het type TGV en ICE. Tegenwoordig bouwt China alle snelle treinen zelf, vooral in de Chinese fabriek CSR. Het huidige net van hogesnelheidslijnen bedraagt 10.000 kilometer; hiervan maken bijna 1 miljoen mensen per dag gebruik. Chinese HSL-verbindingen zijn gebaseerd op snelheden van 350 km/uur. Na gebleken geschiktheid, kunnen de lijnen in de toekomst worden aangepast voor nog hogere snelheden, mogelijk 450 km/uur of meer.

Chinees eindpunt in Oostenrijk

China heeft de kans uit te groeien tot de grootste economie ter wereld. Basis van dit economische succes blijft de export. Naast zee- en luchtwegen zullen ook spoorwegen dienen voor het vervoer van Chinese goederen naar de exportmarkten in Europa. Al eerder schreef ik in Verkeerskunde dat daarvoor verschillende routes worden gepland; waaronder de bestaande Trans Siberische spoorlijn via Rusland. Voorts nieuwe spoorlijnen via Kazachstan, Iran en Turkije die deels nog in aanleg zijn. De Chinese export-spoorroutes zullen naar verwachting een gemeenschappelijk eindpunt vinden in een intermodale terminal in Oostenrijk. Van daaruit zal de hele EU worden bediend.

Bevordering van railvervoer in China dient drie doelen: het bedienen van de enorme binnenlandse markt, het dienen van de export van Chinese kapitaalgoederen, zoals locomotieven, metrosystemen en wagons en het versterken van de greep op vitale railroutes, zodat de afhankelijkheid van zee- en luchtwegen wordt beperkt.

Uit mijn eigen 15 jaar lange ervaring in de wereld van ICT en telecom, weet ik dat Chinese machthebbers geen inzage geven in hun werkelijke strategische motieven op lange termijn. Europese partners mogen hopen op samenwerking. Zelfs grote multinationals hebben geen toegang tot de binnenste kern van de Chinese beleidsmachinerie.

Dat China de smaak van railvervoer te pakken heeft, is duidelijk. Recent kondigde de Chinese minister van Spoorwegen (die bestaat) de aanleg aan van maar liefst 6360 kilometer nieuwe spoorlijn. Dit is tweemaal zoveel als het gehele spoorwegnet van Nederland. De BV China heeft haast, China wil expanderen. Ik voorzie dat de tijd van de Europese heerschappij op de rails ten einde loopt.

 
Auteur: Margriet Verhoog