Dynamiseren van de maximumsnelheid, ook in gemeenten

Leo Kusters, innovatiedirecteur Veilige en Schone Transportmiddelen, TNO

De discussie over de verhoging van de maximumsnelheid is voor gemeenten een goed moment om ook naar het eigen verkeersbeleid te kijken, wat zijn voor hen de eventuele gevolgen van ‘harder waar het kan, zachter waar het moet?' 

Er wordt gewerkt om op de hoofdwegen te gaan naar hogere maximumsnelheden. Een beleid waar dit veilig en zonder noemenswaardige milieuschade kan, heeft een plek in het huidige politieke en technologische klimaat. Zeker wanneer dat gecombineerd wordt met het verlagen van de snelheid waar en wanneer dat moet. Dynamisch snelheidsbeleid heeft ook gemeenten veel te bieden. Dus niet alleen 'harder waar het kan' maar 'harder waar het kan en zachter waar het moet'.

Kosten en baten verhoging snelheid

De clou zit 'm volgens TNO in dynamiseren van snelheden. De maximumsnelheid dient meerdere keren per dag te worden vastgesteld op basis van emissies en doorstroming. In de spits, op drukke wegvakken of in druk bebouwd gebied is verhoging niet verstandig omdat weinig positieve effecten zijn te verwachten. Het verhogen van de snelheid moet immers zeker niet leiden tot overschrijding van normen voor luchtkwaliteit of geluid. Een verlaging ligt dan mogelijk meer voor de hand. Soms structureel, soms alleen overdag, geheel afhankelijk van de situatie. Tijdens stille uren sneller rijden waarbij de negatieve effecten verwaarloosbaar zijn, wordt vanzelfsprekend ook een mogelijkheid met dynamiseren.

Het nut van dynamisering in het verkeer zie je ook bij VRI’s. Bijvoorbeeld op de N270 in Eindhoven staan borden die dynamisch de weggebruiker een sneldheidsadvies geven om gebruik te kunnen maken van een groene golf. Ook wordt al langer gewerkt met dynamische DVM-maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Het CROW heeft hier recent een project over afgerond. Binnen gemeenten is het zorgen voor een gelijkmatiger doorstroming en een betere verdeling van de voertuigen over het netwerk een belangrijke sleutel. Koppelen van maximumsnelheid aan doorstromingsdoelstellingen is in het algemeen ook gunstig voor emissies en veiligheid.

Technologie en draagvlak

De techniek op de snelwegen is er klaar voor. We zijn ruim voorzien van mogelijkheden om de snelheid, doorstroming en emissies te meten. Daarnaast, zeker op de snelwegen, maar ook steeds vaker op de overige wegen, zijn er mogelijkheden om de maximumsnelheid dynamisch aan te geven. De grootste uitdaging is het overbrengen van de boodschap aan de omwonenden en weggebruikers: wanneer en waarom mag men soms harder en wanneer en waarom moet het soms langzamer. Het slim dynamiseren van de maximumsnelheid, bijvoorbeeld met een groene golf zoals op de N270, kan hier een bijdrage aan leveren.

Experimenten monitoren op gevolgen

De voorgestelde experimenten met hogere maximumsnelheid zouden volgens TNO moeten worden omgezet in proeven waarmee de effecten van dynamiseren kunnen worden aangetoond. Niet alleen goede monitoring van effecten op veiligheid en milieu, maar ook goed meten van draagvlak bij omwonenden en weggebruikers is van belang. Dit om het nuttig effect voor de individuele verkeersdeelnemer en daarmee het draagvlak maximaal uit te nutten. Op deze manier kan een evenwichtig en integraal snelheidsbeleid worden geformuleerd dat leidt tot nettoverbetering van bereikbaarheid, veiligheid, milieu en draagvlak. Een dergelijk beleid zou moeten kunnen rekenen op een breed maatschappelijk draagvlak.

Blik naar de toekomst: individuele dynamisering

Als we nog even verder kijken in de toekomst, zal het niet heel lang meer duren voor iedere auto een systeem heeft dat 'on board' de dan geldende maximumsnelheid aangeeft. Misschien wel een hogere snelheid voor een zuinige, stille, schone auto dan voor een die meer overlast veroorzaakt!

Hoe dan ook, dynamisering is de sleutel en dat geldt op de snelwegen, maar misschien nog meer binnen het gemeentelijk wegennet.

 
Auteur: Margriet Verhoog