De zelfrijdende auto is veilig op de weg, mits…
Is de zelfrijdende auto wel veilig genoeg om straks een serieuze plek te krijgen op de openbare weg? Feit is, dat de juridische en verkeerskundige discussie over de zelfrijdende auto nu op gang komt.
Een van de juridische vragen is of de introductie van de zelfrijdende auto op grond van internationale wetgeving, in het bijzonder het Verdrag van Wenen inzake het wegverkeer, wel is toegestaan. Dit is volgens dit verdrag nu niet het geval, maar het (internationaal) recht zal de komst van de zelfrijdende auto naar mijn mening toch niet in de weg staan. Een voorstel voor een Verdragswijziging van het Verdrag van Wenen inzake het wegverkeer is inmiddels al door enkele Europese landen ingediend.
Een volgende vooronderstelling is dat het rijden met een zelfrijdende auto een gunstig effect zal hebben op de efficiëntie van verkeersafwikkeling en verkeersveiligheid. Maar is dat ook zo?
Volgens mij is het hierbij van belang, dat er onderscheid wordt gemaakt tussen twee fasen, te weten: de fase voorafgaand aan het rijden en de fase van het rijden zelf.
In de eerste fase is het een taak van de overheid en de wetenschap om adequate, eerlijke en goede voorlichting te geven aan (potentiële) gebruikers van de zelfrijdende auto om op deze manier eventuele gevoelens van onveiligheid weg te nemen. Daarom zijn de geplande testen en testritten in 2015 essentieel. Er zullen lessen moeten worden geleerd uit de resultaten van deze testen.
In de tweede fase is het naar mijn mening zaak, te regelen dat de gebruiker van de zelfrijdende auto toch in staat is om het voertuig in geval van een calamiteit of een noodsituatie zelf te besturen.
De gebruiker van een zelfrijdende auto moet in een dergelijke situatie kunnen ingrijpen, ook al is het de software, die deze auto feitelijk bestuurt. Een beperkte eigen rijmogelijkheid voor de ‘bestuurder’ van de zelfrijdende auto zonder dat deze ‘bestuurder’ zichzelf in gevaar brengt of andere weggebruikers in gevaar brengt, die zich op dat moment ook op de openbare weg bevinden, lijkt mij de aangewezen oplossing.
Als aan deze twee voorwaarden wordt voldaan – (a) overheid en wetenschap geven adequate en eerlijke voorlichting aan (potentiële) gebruikers van de zelfrijdende auto en (b) de gebruiker is in staat om in geval van een noodsituatie zelf in te grijpen en het voertuig te besturen - is naar mijn mening de zelfrijdende auto voldoende veilig om straks een serieuze plaats te krijgen op de openbare weg.
Maar er zijn meer vragen. Wat gaat de Nederlandse wetgever voor (aanvullende) maatregelen nemen? Is de huidige Nederlandse wet- en regelgeving wel toereikend genoeg voor de introductie van de zelfrijdende auto? Of zijn er aanpassingen van de verkeerswet- en regelgeving nodig?
En wie is straks aansprakelijk, als de zelfrijdende auto - eigenlijk niet meer dan een optelsom van allerlei technische componenten en software - een ongeluk veroorzaakt? Is dat de ‘bestuurder’(de gebruiker) van deze auto of is dat de producent van de software en wie is dan eigenlijk de producent van de software? Is dat de producent van de gehele auto of is dat de producent van een specifiek onderdeel van deze auto?
En moet ‘de bestuurder’ van een dergelijke zelfrijdende auto over een rijbewijs beschikken? In feite is hij niet meer dan een gebruiker van deze auto. De software en de techniek besturen de auto. En zo ja, hoe ziet dat rijbewijs er dan uit? Wordt dat een soort rijbewijs B, voorzien van een speciale code, zoals nu het geval is bij een automobilist die uitsluitend in een auto met automatische schakeling mag rijden?
En ten slotte: hoe gaan verzekeraars om met deze zelfrijdende auto? Voor de grote verzekeraars is deze zelfrijdende auto nu al een doorn in het oog. Dit, omdat zij vrezen dat hun inkomsten fors omlaag gaan. Naar verwachting zal het aantal ongelukken/schadegevallen door de komst van de zelfrijdende auto drastisch verminderen.
PDF met een uitgebreide versie van artikel 'De zelfrijdende auto'
Auteur: Margriet Verhoog
Roeland de Korte
Reactie plaatsen •