De dag dat ruimte voor fietsers en voetgangers serieus genomen werd

Het lijkt wel alsof alle verkeersdeskundigen boven op de coronamaatregelen springen. Voor de doorgaans toch behoorlijk nuchtere verkeerskundige gaat het hard. Herverdelen van openbare ruimte, spreiden, snelheid, verdeling groenlicht, intensiteiten en ongevallen: we hebben een klus te klaren, en wel snel ook! De tijd zal uitwijzen wat paniekvoetbal is en wat blijvend is.

Door Adriaan Walraad (ir).

‘De haast van Albertine’ van Peter Peters is een van de beste publicaties die een verkeerskundige kan lezen. Daarin wordt beschreven hoe Albertine - doordat ze beschikking krijgt over een sneller vervoersmiddel - ook meer tijd overhoudt. Opmerkelijk is dat ze daardoor niet meer rust, maar juist meer haast krijgt. En dat is logisch: door hogere snelheid kan ze immers meer bestemmingen aandoen. Het sociologisch perspectief bepaalt het verkeer. 

Dat sociologische perspectief mis ik in alle webinars, enquetes, data-onderzoek, wiki-publicaties en aanbevelingen. Het contact tussen mensen bepaalt niet alleen de overdracht van coronavirus. Het contact tussen mensen bepaalt ook het verkeersbeeld. Is het dan niet vanzelfsprekend om daar te beginnen?

Zodra de scholen weer beginnen, dan gaat het er allereerst om hoe de scholen met de ouders en  hun kinderen omgaan. De keuzes die daar gemaakt worden, die bepalen het verkeer. De schoolstraten of de juridische inbedding ervan volgen daaruit. Wanneer kantoren weer open gaan, dan gaat het niet om de vraag of iemand wel of niet thuis wil werken. Als iedereen kiest voor video conferencing dan is het handig om dat ook te doen. Als iedereen op anderhalve meter lijfelijk aanwezig is, dan is het handig om dat ook te doen. Nog los van de vraag of tussenvormen überhaupt technisch worden ondersteund, gaan de groepskeuzes op kantoor het verkeersbeeld bepalen. En de psychologie van het individu volgt.

Het leven is een verhaal

In het verlengde daarvan: het leven is zoals een verhaal. Voor het verhaal gaat het allereerst over belangrijke gebeurtenissen en gedenkwaardige momenten, niet zozeer over tijdsduur, aldus Daniel Kahneman, psycholoog én winnaar van de Nobelprijs voor economie voor zijn werk op het snijvlak tussen psychologie en economie. De corona-crisis wordt een hoofdstuk van ons leven, een deel van ons verhaal, een life changing event. Hoe kijken we hier over tien jaar op terug? Zelfs de verlaging van de maximumsnelheid op snelwegen is naar de achtergrond verschoven. Naarmate het de komende tijd weer drukker wordt op de autosnelweg, zullen de laatste hard-rij-hardliners hun pogingen moeten staken. 

Waar het voortaan om gaat in de verkeerskunde is het ruimtegebruik van vervoerswijzen. Een stilstaande auto kost ruimte, een rijdende auto nog veel meer. Een fiets neemt relatief weinig ruimte in en een voetganger nog het minst. Geef de fiets en de voetganger volop ruimte als levendigheid je lief is. De grote steden zijn, noodgedwongen, al verder hiermee mee dan de dorpjes - waar minder levendigheid en meer ruimte is. 

Ruimte voor fietsers en voetgangers

Denk eerst 'groep', dan pas 'individu'. Denk vraaggericht, daarna aanbodgericht. Denk organisatie.Proces en inhoud zullen volgen. Denk vooral snel en flexibel. En bedenk: hoe blikken we over 10 jaar terug op de corona-crisis? Als de dag dat ruimte voor fietsers en voetgangers serieus genomen werd en niet langer de sluitpost was van de openbare ruimte? 

Voor nu: prijs je gelukkig met de Nederlandse fietscultuur.