Datablog NDW: Voorzichtige opleving

In de datablog van deze week kijken we weer naar het effect van de Corona-maatregelen op de automobiliteit, vrachtverkeer, fietsmobiliteit en doorstroming op de weg.

Door Bas Turpijn (NDW)

De conclusies uit deze blog: de verkeersintensiteiten zijn in de tweede week van april gemiddeld zo tussen de 20% en 30% afgenomen t.o.v. normaal; dit effect is sterker op het hoofdwegennet dan het onderliggend wegennet. We zien een voorzichtige opleving van het verkeer, vooral buiten de spits, maar de vraaguitval in de ochtendspits is nog fors. Vrachtverkeer laat evenwel geen significante daling zien. Fietsverkeer fluctueert sterk per week, net als het verkeer in het weekend. Doorstroming is sterk verbeterd en er is nauwelijks sprake van congestie. 

Effecten van Corona-maatregelen op verkeer, week 21/9

In de datablog van deze week kijken we weer naar het effect van de Corona-maatregelen op de automobiliteit, vrachtverkeer, fietsmobiliteit en doorstroming op de weg.

 

Effecten automobiliteit

De tabellen 1 en 2 tonen de ontwikkeling van de verkeerstromen per provincie en netwerk (HWN – hoofdwegennet, OWN – onderliggend wegennet) op basis van de lussen in het netwerk voor verschillende dinsdagen. Hierbij is nog steeds dinsdag 3 maart als referentie dag genomen, aangezien deze dag verkeerskundig vrij representatief was voor het verkeersbeeld.

Vorige week concludeerden we een voorzichtige opleving van het verkeer in de periode tussen de ochtendspits en de avondspits (9.00 – 17.00), maar dat zagen we nog niet terug in de etmaal-index. De tabellen 1 en 2 laten die opleving nu wel zien, zeker in het oosten en zuidwesten van het land. Desalniettemin is de vraaguitval t.o.v. de referentie nog steeds fors: 20-30%.

Regelmatig is de vraag aan NDW gesteld hoe het zit met absolute verschillen. Het optellen van alle verkeersintensiteiten over meerdere locaties heeft niet zoveel zin: verkeerskundig geeft dat geen informatie. Daarom hebben we voor een index gekozen om zowel een landelijk als regionaal overzicht te geven. Voor enkele drukke locaties – gebaseerd op de ANWB file hitlijst – hebben we de absolute etmaalintensiteiten verzameld. Figuur 1 toont het resultaat. Ook daarin kunnen we een voorzichtige opleving waarnemen. Figuur 2 toont de verschillen in etmaalintensiteiten tussen 3 maart en 21 april op een kaart.

 

Figuur 3 toont de ontwikkeling van de verkeersintensiteit per netwerk over de dag heen. Deze daling is niet gelijkmatig over de dag gespreid. Vooral het verkeer in de spitsuren is fors afgenomen en is nog steeds een halvering van normaal. Vorige week meenden we na de ochtendspits een opleving te zien van het verkeer: deze lijkt zich deze week nog verder te hebben doorgezet. Ook in de avonduren zagen we daar een opleving, welke zich deze week heeft doorgezet.

 

 

Effecten vrachtverkeer

Ook deze week zien we dat het vrachtverkeer nog min of meer de gebruikelijke patronen vertonen. Maar ook hier lijken de verschillen tussen de regio’s wel wat groter geworden: de provincies ten noorden van de IJssel tonen zelfs relatieve stijgingen van het vrachtverkeer.

Vanuit verschillende hoeken is het geluid te horen dat internationale goederenstromen zijn gedaald. De verschillen tussen de regio’s kan te maken hebben met een afname van internationaal verkeer (Randstad) dat wellicht wordt gecompenseerd door nationale stromen (noordelijke en oostelijke provincies).

 

Figuur 4 toont de ontwikkeling van het vrachtverkeer over de dag per netwerk. Een interessante waarneming is dat het verkeer overdag een stabiel tot licht stijgend patroon vertoont. In de vroege ochtend en late avond is wel een afname te zien: wellicht is dat voornamelijk internationaal verkeer. Het internationale verkeer is relatief meer afgenomen dan binnenlands verkeer, zoals we ook hebben kunnen zien bij de grensovergangen.

 

Effecten fietsmobiliteit

Figuur 5 toont de ontwikkeling van het fietsverkeer in de regio Rotterdam: daarvan hebben we de meest volledige gegevens. Tevens zijn de belangrijkste weerskenmerken voor het fietsverkeer – windsnelheid, neerslag en zonneschijn – opgenomen. Het bleek dat deze – met name in de weekenden en op feestdagen – behoorlijke invloed hebben.

We hebben opnieuw donderdag 9 januari als referentiepunt aangehouden. Figuur 5 toont een periode van een maand: dat geeft een aardig beeld van het fietspatroon. Vorige week zagen we een zekere daling optreden t.o.v. normaal, maar daarna zien we weer een enorme opleving.

Als we de donderdagen er nader uitlichten, zien we het effect wat scherper (tabel 5). De donderdagen na 16 maart toonden initieel een behoorlijke vraaguitval in het Rotterdamse fietsverkeer, vermoedelijk vanwege het sluiten van de scholen. In de tweede week van april zien we echter een enorme opleving.

Tabel 6 licht de zondagen uit. De eerste zondag na 16 maart zien we een toename van het fietsverkeer t.o.v. normaal. Het mooie weer zal hieraan zeker hebben bijgedragen. Dit was ook de dag die tot de nodige ergernissen hebben geleid vanwege de drukte buiten, waarna de premier ons land vermanend heeft toegesproken. Zondag de 29e waren veel mensen klaarblijkelijk erg geschrokken hiervan, want het fietsverkeer daalde behoorlijk t.o.v. een “normale” zondag. De zondagen daarna zien we het fietsverkeer fors omhoog schieten, hetgeen waarschijnlijk te maken heeft met de vele uren zonneschijn. 

Effecten Doorstroming

We hebben vast allemaal de mooie plaatjes gezien van de verbeterende luchtkwaliteit en de mooie blauwe lucht. In deze blog hebben we de lezers vooral getrakteerd op grafieken en tabellen. Verkeerskundigen kunnen gelukkig ook dergelijke mooie plaatjes maken in de vorm van tijd-weg diagrammen. Hierin kunnen we bijvoorbeeld de ontwikkeling van de gemiddelde snelheid over tijd en ruimte afbeelden.

De figuren 6 t/m 8 tonen deze tijd-weg diagrammen voor enkele reeds genoemde filetrajecten. Daarin hebben we de gemiddelde snelheden (op basis van Floating Car Data) opgenomen in de ochtend van 6.00 – 12.00, welke met een kleur is afgebeeld (deze lopen van rood 20 km/u naar groen 120 km/u). Rode vlekken tonen in feite een file of langzaam rijdend verkeer. In iedere figuur is de bovenste helft het diagram op 3 maart, terwijl de onderste helft 14 april betreft. Dan is goed te zien dat op deze structurele filetrajecten de congestie als sneeuw voor de zon is verdwenen. Zo mooi blauw als de lucht is, zo mooi groen het verkeersbeeld…

De liefhebber kan hier ook mooi de schokgolven uit afleiden. 

Conclusies

Op basis van de actuele cijfers kunnen we het volgende zeggen:

• de verkeersintensiteiten op ’s lands wegen zijn in de tweede week van april gemiddeld zo tussen de 20% en 30% afgenomen t.o.v. normaal;
• dit effect is sterker op het hoofdwegennet dan het onderliggend wegennet;
• wel zien we een voorzichtige opleving van het verkeer door het hele land, met name in de restdag;
• de vraaguitval in de ochtendspits is nog steeds fors: tot wel 50% minder verkeer;
• het vrachtverkeer toont nog steeds geen significante daling: het goederenvervoer over de weg gaat nog altijd zijn gebruikelijke gang;
• wel worden de verschillen in de ontwikkelingen van het vrachtverkeer tussen de verschillende landsdelen groter;
• het fietsverkeer fluctueert sterk: zagen we eind maand en begin april een daling op doordeweekse dagen met ca. 20%, in de tweede week van april zien we juist meer fietsverkeer t.o.v. normaal;
• ook in de weekenden zien we flink wisselende patronen, waarbij het weer een belangrijke bepalende factor lijkt te zijn;
• de doorstroming is daarentegen door het hele land sterk verbeterd: vooral op het hoofdwegennet is nauwelijks nog structurele congestie te zien en de gemiddelde snelheden verschillen niet meer heel erg over de dag heen.

 

[1] Op A50 hebben we slechts één richting kunnen opnemen