Zeeuwse ambitie buigt niet voor financiële crisis

Kees van Beveren, gedeputeerde verkeersveiligheid in Zeeland en voorzitter ROVZ:

‘Beleid van steeds lagere slachtoffercijfers is onethisch en onpraktisch.’

Het gebruikelijke verkeersveiligheidsbeleid – dat weliswaar resulteert in steeds minder verkeersslachtoffers – heeft zijn tijd gehad. 80 procent is bereikt, de resterende 20 procent vergt onevenredige inspanning. Een andere boeg, een nieuw beleid met nog ambitieuzer doel: 0 vermijdbare verkeersslachtoffers in 2020. Hoe? De principes van Duurzaam Veilig als meetlat voor een preventief sectorbreed  provinciaal verkeersveiligheids-routeboek.

Kees van Beveren, voorzitter regionaal orgaan verkeersveiligheid in Zeeland (ROVZ) en Zeeuws gedupeerde verkeersveiligheid legt uit: ‘In 2010 ondertekenden we met alle participanten in het ROVZ een manifest waarmee we ons committeren aan 0 vermijdbare ernstig gewonde verkeersslachtoffers en verkeersdoden. Ten eerste vinden we het onacceptabel om tevreden te zijn met een aantal verkeersslachtoffers; ook al is het steeds een lager aantal. Daarnaast is het ook praktisch steeds lastiger om beleid te maken op basis van slachtoffercijfers. Dit beleid is uitgemolken en levert weinig winst meer op. Bovendien is het aantal ongevallen in Zeeland te klein voor statistieken. Dat wordt nog eens bevorderd door een schrikbarende terugloop in de registratie.

Hoofdgedachte achter het nieuwe beleid is de Duurzaam Veilig-visie uit het eerste, ‘paarse’ boekje uit de jaren 90. In dit hoofdwerk staan de principes en doelen van DV. Omdat die doelen in de jaren 90 nog vele mijlen te ver lagen, verschenen er in de tussenliggende jaren ‘sobere varianten’, die als tussenstap fungeerden om de meest haalbare doelen en quick wins te halen. Nu pakken we de basisprincipes weer op en gebruiken ze als meetlat om te beoordelen wat er al ontwikkeld is en wat er nog moet gebeuren om het eindbeeld te halen. We zijn daar overigens realistisch in: we begrijpen dat we vandaag niet kunnen komen met een rijbaanscheiding op 80 km-wegen, maar morgen kan dat wel anders zijn.

Kijk naar het gebruik van de fietshelm. We opperden dit idee 2 jaar geleden, we kregen geld van het rijk en extra middelen van de provincie, en het lijkt te lukken. Er was zeker weerstand in het begin, maar na een pilot hebben nu alle Zeeuwse kinderen tot en met groep vier een fietshelm gekregen, samen met voorlichting en een advies aan de ouders. De eerste resultaten worden door de minister bekend gemaakt, waarschijnlijk na de zomer.

Het nieuwe beleid hebben we dus samen, met de Zeeuwse wegbeheerders, politie, particuliere bedrijven en organisaties, opgesteld en vertaald in 35 opgaven. Die opgaven zijn niet meer sectoraal, maar aan verschillende disciplines en organisaties toebedeeld en verdeeld over 5 programma’s: infrastructuur, educatie, handhaving, sensibiliseren (beïnvloeding) en organisatie (monitoring, kennismanagement). Onze strategie is vastgelegd in een ‘routeboekje’. Eind april verschijnt een afsprakendocument voor iedere participant.

We kiezen dus bewust voor een preventief beleid. We nemen de DV-principes als leidraad en kijken op alle vijf programmapunten: voldoet het er al aan, dan is het goed. Valt er dan nog een slachtoffer, dan is het onvermijdbaar. Natuurlijk ga je dan toch nog kijken of er nog iets aan die situatie te doen is, maar via die weg is echt niet veel meer te halen.

Wat we wel doen is bijvoorbeeld het auditten van het wegennet, tot op wegvakniveau. Daarna kom je met verbetervoorstellen. Ook gaan we per type ongeval meer kwalitatief onderzoek verrichten. We presenteerden recent de resultaten van een nieuwe manier van onderzoek naar de oorzaak van bermongevallen. We bestudeerderden daarvoor ongevalfoto’s en interviewden slachtoffers, dan wel nabestaanden. In dit geval haakten we als pilotregio aan bij een landelijk onderzoek van de SWOV.

Dit type onderzoek is goed bevallen. Het staat nog in de kinderschoenen, maar we doen nu alweer mee met een vergelijkbaar onderzoek naar ‘verborgen’ ernstige fietsongevallen. De registratiegraad van fietsongevallen is overigens dramatisch: slechts 4 procent. Voor dit onderzoek zijn we allereerst op zoek naar betrokken fietsers. We proberen het via de ambulancediensten.

Ook het aangaan van nieuwe allianties hoort bij het nieuwe beleid. Zo krijgen we nieuwe ingangen om bijvoorbeeld het probleem van jongeren en verslaving samen aan te pakken. Of samen door te dringen tot een hardnekkige kern van 5 a 10 procent ‘automatisch gedrag’ waar nog geen goede beïnvloedingsmanier voor bekend is.

Al met al zijn we aardig bezig, maar kunnen niet de ogen sluiten voor de dingen om ons heen: landelijke en regionale bezuinigingen, nieuwe politieregio’s, het OM dat naar Noord Brabant verhuist. Processen die de aandacht voor verkeersveiligheid kunnen wegnemen. Ook merk je schuttinggedrag: ‘laat de ander het maar doen’. Dat is niet uit onwil, vaak kan het niet anders. Wat we moeten doen is goed met elkaar in gesprek blijven, geen zwartepieten naar elkaar toedelen. We moeten er begrip voor hebben dat niet iedereen dezelfde sprongkracht heeft.

We hebben afgesproken dat we onze ambitie niet veranderen, hooguit het tempo. Ten slotte heeft GS zelf aan het manifest toegevoegd dat Zeeland in 2020 de veiligste provincie wil zijn.’

 
Auteur: Joske van Lith