Wisselend succes in Zeeuwse proeftuin Duurzaam Veilig

West Zeeuws-Vlaanderen zou dé proeftuin voor Duurzaam Veilig worden. Maar in de 11 jaar dat dit 'demonstratieproject' duurde, werd niet alleen veel gezaaid maar ook veel gewied. Een scala van verkeersmaatregelen werd uitgeprobeerd en vervolgens weer geschrapt. Met de kantelweg verwierf de regio landelijke bekendheid. Eind vorig jaar werd de weg letterlijk 'uitgevlakt'. De kantelweg ging mank aan hetzelfde draagvlak waaraan het in het hele project schortte.

West Zeeuws-Vlaanderen werd in 1996 geselecteerd als DV-proeftuin, onder meer omdat de regio relatief veel onveiliger was dan vergelijkbare gebieden. Met inrichting van 34 km gebiedsontsluitingsweg, 24 km parallelwegen, 70 km fietspad, maar ook projecten als oversteeklessen voor kleuters en alcoholcontroles bij sportkantines is het aantal verkeersslachtoffers ten opzichte van ijkjaar 1986 nagenoeg gehalveerd.
Dat succes lijkt te beklijven: vorig jaar liepen de ongevalcijfers in overig Zeeland nog op terwijl ze in de regio stabiliseerden, meldt A.J.G. Poppelaars, Zeeuws gedeputeerde en voorzitter van het bestuurlijk overleg duurzaam veilig verkeer West Zeeuws-Vlaanderen in het eindrapport.
Of overig Nederland veel van de Zeeuws-Vlaamse proeftuin heeft kunnen leren, is een andere vraag. Knelpunt-van-meet-af-aan was dat de hoofdwegenstructuur in het gebied verouderd was en dat daaraan in eerste aanleg - wegens lange planologische procedures - weinig werd gedaan. De hoofdverkeersader in het gebied, de N61, kan - veel later dan gedacht - bijvoorbeeld pas in 2010 op de schop. Deze planologische spaak-in-het-wiel verhinderde de gewenste 'top down'-benadering. Bij het ontbreken van een snelle, veilige hoofdstructuur leidden drempels en andere snelheidsremmers tot ergernis, zozeer zelfs dat rond 2000 een afkoelingsperiode moest worden ingelast.
'We moesten mensen vervelen met plannen voor drempels in de kernen terwijl aan die hoofdstructuur niets veranderde. Dat leidde tot weerstanden', legt projectsecretaris Willeke Kuipers uit. 'Duurzaam veilig' kreeg vooral een hobbel- en autopest-imago. Maaltijdvoorzieningen liepen in de soep, ambulancepatiënten maakten schokkende ritten en ov-bussen liepen door noodgedwongen extra afremmen vertraging op.
Volgens Poppelaars hebben de mensen in het gebied het nu wel 'gehad' met duurzaam veilig. Als demonstratieproject duurde het allemaal te lang en kostte het te veel geld èn ruimte, erkende hij vorig jaar al. Waterschappen, gemeenten, provincie en Rijk pompten er zo'n 50 miljoen euro in.

Leerpunten
Consolidatie van de bereikte verkeersveiligheidswinst is nu het belangrijkst. Voor 2010 ging men er van uit dat een 60 procent-reductie van het aantal verkeersslachtoffers ten opzichte van 1986 gehaald moest kunnen worden. Dat was echter met inbegrip van een heringerichte N61.
Vertraging liep onder andere ook de rondweg van Aardenburg op. Hier waren het boomkikker, kamsalamander en natuurbescherming in het algemeen die voorrang kregen boven ‘duurzaam veilig'. Sluitstuk van het demonstratieproject werd de egalisering van de kantelweg waarmee het gebied eerder bekijks had geoogst en die in 2003 door het Westlandse Monster werd overgenomen. In het Zeeuws-Vlaamse konden de bewoners de kantelweg niet waarderen, dit in tegenstelling tot toeristen die wel eens wilden ervaren met welke snelheid deze 'cakewalk' nog genomen kon worden. In de slotrapportage is een dozijn 'leerpunten', zo niet ‘open deuren’ bijeen gesprokkeld: zorg voor een heldere projectstructuur, breng belangen in beeld, houd oog voor de omgeving en zorg voor communicatie.