Waterstofbus heeft nog lange weg te gaan

Emissie- en lawaaivrij met de bus onderweg. Dat het geen illusie hoeft te zijn, bewezen en bewijzen waterstofbussen in onder andere Californië, Vlaanderen en vanaf komend najaar Zuid-Holland. Een snelle verdere opmars ligt evenwel niet direct in het verschiet. De levensduur van brandstofcellen én de benodigde infrastructuur zetten voorlopig nog een rem op deze ontwikkeling.

Dat meent sales-productengineer Kurt de Herdt van de Belgische busleverancier Van Hool. Dit bedrijf timmert al enkele jaren met waterstoftechnologie aan de weg. In juni 2007 leverde Van Hool de eerste volwaardige hybride waterstofbus waarmee het Vlaamse vervoersbedrijf De Lijn sindsdien op een tweetal trajecten experimenteerde.
Komend najaar neemt Zuid-Holland het estafettestokje over en wordt diezelfde bus ingezet in de Duin- en Bollenstreek. Eerder werd met kleinere waterstofbussen al proefgedraaid in het kader van het Europese CUTE-project (Clean Urban Transport for Europe).
Ondanks succesvolle experimenten laat een doorbraak van waterstofaandrijving nog op zich wachten. De Herdt taxeert met andere deskundigen dat pas tegen het jaar 2020 rond de 15 procent van de totale Europese busvloot voor openbaar vervoer van deze veelbelovende technologie gebruik zal maken.
'Als het moet kunnen wij zo starten met serieproductie', stelt De Herdt. 'Wij zijn in elk geval uiterst tevreden met de rijervaringen op twee trajecten van De Lijn. De enige belangrijke verandering die tussentijds werd doorgevoerd en waarvan ook op de bus in de Nederlandse Bollenstreek sprake zal zijn, is de toepassing van hydride accu's die bedrijfszekerder zijn dan de vorige generatie.' De batterijen worden gevoed door energie die vrijkomt bij het afremmen en optrekken van de bus.
Onzekerheid bestaat volgens De Herdt over de levensduur van brandstofcellen die waterstof omzetten in elektrische energie. Bij stationair gebruik kan die oplopen tot 30.000 uur. Hoe bestendig deze energiebron onder permanent wisselende omstandigheden is, moeten praktijkervaringen leren.
In Zuid-Holland gaat vervoerder Connexxion met de Van Hool-bus rijden. Het voertuig is 13,2 m lang en heeft een draaicirkel van 24 m. De Vlaamse waterstofbus is de eerste in z'n soort die met 104 personen dezelfde passagierscapaciteit heeft als zijn 'dieselbroer' en die op een volle waterstoftank een ongeveer even grote actieradius heeft, namelijk 350 km.

Overgangsmaatregelen
Totdat het energiewonder van de waterstofbus de markt kan veroveren, dienen andere vormen van milieuvriendelijkere aandrijving de tijd te overbruggen. Een - eveneens Zuid-Hollands - voorbeeld daarvan is de inzet van biogasbussen in het Drechtsteden-gebied. Op basis van een haalbaarheidsstudie laat de provincie Zuid-Holland hiervoor momenteel concrete plannen uitwerken.
Eveneens als overgangsmaatregel ziet Mercedes Benz de nieuwe dieselelektrische aandrijving van de Citaro Blue Tec Hybrid die het bedrijf tijdens de Mannheimer OmnibusTage (MOT) presenteerde. Deze nieuwe bus zou volgend jaar al in serieproductie kunnen worden genomen . Bij deze hybride bus levert een kleine dieselmotor via een generator stroom voor de vier elektrische wielnaafmotoren die elk 80 kW afgeven aan de midden- en achteras. Stroomoverschotten worden evenals vrijkomende remenergie in een grote dakaccu (lithium-ionen) opgeslagen.
Dieselelektrische bussen worden ook meer en meer in Londen toegepast. Transport for London (TFL) wil in 2009-2010 een 100-tal van de totaal 7000 bussen van de hybride techniek gebruik laten maken. Voor 2011-2012 zijn hier nog eens 500 extra hybride bussen gepland.