Voorwoord gasthoofdredacteur

De grote sprong

Openbaar vervoer moet beter, dat is een mantra dat al decennia opduikt in beleidsnota’s van Europese Unie, rijk, provincies en gemeenten. ‘Openbaar vervoer levert een robuuste bijdrage aan participatie, leefbaarheid, congestiebestrijding en stedelijke ontwikkeling’, staat er dan. Stilstand is achteruitgang en dus moet innovatie helpen.

Uit de krant blijkt dat technische innovatie zelden soepel verloopt en vaak de belofte niet waar maakt. Hybride Phileasbussen kunnen niet eens een hele dag rijden. Nieuwe Sprinters van NS kunnen niet tegen de sneeuw. De OV-chipkaart wordt gehackt. De Noord-Zuidlijn stort bijna in.

In diezelfde krant zijn soortgelijke berichten te vinden rond organisatorische innovatie. Ov-autoriteiten hebben moeten leren hoe ze een busconcessie aanbesteden. De Tweede Kamer heeft moeten wennen aan de nieuwe positie ten opzichte van NS. ProRail en NS leren nog steeds beter samenwerken, terwijl ze al jaren gesplitst zijn.

Misschien werkt het wel zo. We weten goed wat er mis is aan de huidige situatie en willen daar zo ver mogelijk vandaan: een grote sprong dus. Maar grote technische of organisatorische sprongen zijn eigenlijk altijd sprongen in het duister. En vaak land je in het duister verkeerd, er gebeuren dingen die je niet had verwacht. Daarvoor moet je dan corrigeren.

Misschien wordt het tijd dat we innovaties, ook in het openbaar vervoer, meer op die manier gaan bekijken. Gaan nadenken over de onzekerheid die de grote sprong oplevert. Vooraf bekijken of we goed kunnen corrigeren als we ontdekken dat de grote sprong iets anders bracht dan verwacht. Gaan nadenken over hoe we de verwachtingen van de grote sprong temperen, want pas later wordt het echt beter. In plaats van alle hoop te vestigen op die grote sprong.

Grote sprongen zijn nodig. Maar het wordt tijd dat we het gedoe gaan snappen en grote innovaties werkend krijgen.

Wijnand Veeneman
universitair hoofddocent
organisatie en management
TU Delft

 
Auteur: Margriet Verhoog