Visuele hinder door verkeer (3/2012)

In de rubriek Achteruitkijkspiegel vindt u steeds een verkeerskundig onderwerp

uit het verleden.

Verkeerskunde 1978 nr. 2: Verkeer beïnvloedt ons dagelijkse bestaan. De ontsluiting van een gebied voor wegverkeer betekent bijna altijd een stimulans voor het economische leven. Daarnaast wordt men dagelijks geconfronteerd met de negatieve aspecten van de invloed van het verkeer op ons bestaan. Het artikel beschrijft een onderzoek naar de overdraagbaarheid van een Engelse methode naar Nederlandse omstandigheden.

Lees het volledige artikel 'Visueel hinder door verkeer' door P.G.P. Houben en H.J. van Zuylen, Verkeersakademie Tilburg.

Naar aanleiding van dit artikel vroeg de redactie aan de toenmalige auteur Henk J. van Zuylen, emeritus hoogleraar TU Delft, naar zijn huidige kijk op de ontwikkelingen:
 

‘Het was in de jaren 69 en 70 van de vorige eeuw toen de bouwdrift in Europa op volle sterkte was. Wegen en viaducten werden aangelegd en in heel wat woonwijken werd het uitzicht daardoor verpest. Ook de esthetische waarde van wegen in het buitengebied kreeg toen veel aandacht. Een weg kan er best mooi uitzien wanneer hij zorgvuldig is ingepast in het landschap. In die tijd vroeg men zich ook af waarom de ene straat er veel beter uitziet dan een andere, zelfs als daar veel verkeer doorgaat. De Champ Elysees in Parijs is een weg met allure, ziet er mooi uit en de flinke hoeveelheid verkeer misstaat er zeker niet. Maar andere wegen met een smaller profiel en lagere bebouwing gingen er afschuwelijk uitzien als er veel verkeer doorheen ging.

In die context is het artikel geschreven. De inhoud is sterk beïnvloed door onderzoek dat gedaan werd in de VS en Engeland. Visuele hinder werd in die tijd beschouwd als een van de omgevingsaspecten van verkeer naast verkeerslawaai, luchtkwaliteit en trillingshinder.

Zoek ik nu op internet naar artikelen over dit onderwerp dan is de oogst beperkt. Tot begin jaren 80 wordt er nog over geschreven, daarna nauwelijks meer. De maatschappelijke en politieke aandacht gingen vooral naar luchtkwaliteit en geluidhinder. Daar zijn wettelijke normen voor gemaakt en werden stimulerings- en saneringsprogramma’s voor opgesteld en gefinancierd. Ik denk dat veel problemen met de visuele kwaliteit van een weg op lokaal niveau werden afgevangen door bewonersinspraak. Bij nieuwe infrastructuur werd het, dank zij computers, mogelijk om een realistische visualisatie te maken van nieuwe situaties en daarbij ontwerpbeslissingen aan te passen. Rijkswaterstaat had een aparte dienst voor de vormgeving van nieuwe wegen en kunstwerken, maar die is opgegaan in andere organisatieonderdelen.

Toch kan het handig zijn om de rekenmethode uit dit artikel zo nu en dan eens uit de kast te halen. Drie jaar geleden heb ik de rekenmethode nog eens gebruikt bij het evalueren van de kwaliteit van een Personal Rapid Transit systeem, een automatisch taxisysteem op eigen verhoogde baan. Daarmee kon ik aantonen dat in alle gevallen het uitzicht vanuit woningen niet ernstig geschaad zou worden als er een lichtgewicht verhoogde baan zou komen voor de automatische taxi’s.

Kortom: dit artikel komt uit de tijd dat omgevingskwaliteit nog breed werd gezien, maar het onderwerp heeft in de laatste 30 jaar wat minder aandacht gekregen dan andere omgevingsaspecten.’

 
Auteur: Margriet Verhoog