Verkeerswereld ‘gematigd positief’ over 80-km-zones

Het invoeren van de 80 km-zones op vier nieuwe locaties op het hoofdwegennet heeft niet alleen bij de weggebruiker geleid tot heftige discussies. Ook de vakwereld reageert verdeeld. Er heerst twijfel of deze ‘lappendeken-aanpak’ een goed antwoord is op het schoner maken van de lucht.

Woordvoerder Cees Boutens van de Rai Vereniging, beschermheer van de automobilist, roept in herinnering dat de vereniging nooit tegen invoering van 80 km-zones is geweest, op voorwaarde dat de maatregel de doorstroming verbetert en daardoor dan ook de luchtkwaliteit.
Of dat bij de vier nieuwe 80 km-zones in de Randstad ook het geval is, is voor de vereniging nu nog even de vraag, want vooralsnog vindt Boutens de keuze van locaties nog niet logisch. ‘Het lijkt nu wat op een lappendeken waarvan je je afvraagt, gaat het nu om de doorstroming of om de luchtkwaliteit, zoals in Schiedam.’ Zo is de maatregel bijvoorbeeld niet ingevoerd op het stuk A10 West waar woningen slechts een paar meter van de snelweg liggen. ‘Voer dan liever een 80 km-limiet in voor de hele Randstad, zoals ook collega’s van de EVO voorstellen.’
De ANWB, ook een warm pleitbezorger voor de automobilist, stemt in met het verlagen van de maximumsnelheid, zij het dat de maatregel tijdelijk moet zijn. Het terugbrengen van de maximumsnelheid van het verkeer op de snelweg tot 80 km/uur, lijkt volgens de ANWB op een aantal plaatsen een effectief middel om de gestelde milieunorm in 2010 te halen. Maar daartoe zou de overheid ook andere maatregelen moeten nemen, zoals het stimuleren van de invoering van schonere voertuigen of het slim spreiden van het verkeer over het wegennet waardoor concentraties uitlaatgassen verminderen. Als daardoor de milieunorm wordt gehaald zou de ‘normale’ limiet van 100 of 120 weer moeten worden ingevoerd. Ook als de 80 km-maatregel de doorstroming wil bevorderen, zou dat alleen moeten gelden op momenten waarop dat werkt, en weer omhoog moeten naar 100 of 120 km wanneer dat kan. Een belangrijke voorwaarde voor de bond is wel dat de aanduidingen ter plaatse van de 80 km-trajecten absoluut duidelijk en uniform zijn en direct worden herkend door de weggebruikers.
Op dit punt haakt verkeerspsycholoog Cees Wildervanck bij de ANWB aan. Hoe lovend hij ook is over de maatregel - als iedereen er op is ingesteld, zal de capaciteit toenemen - schrok hij van de aankondiging van de maatregel rond Utrecht. In de berm van een verkeerssituatie met doorgaande rijstroken en parallelrijbanen signaleerde hij een DRIP met wisselende teksten die aangaven dat de maatregel zowel beter is voor je portemonnee als voor het milieu. ‘In die situatie waar het verkeer alle aandacht vergt, is die informatie niet relevant voor de rijtaak.‘
Hoewel Wildervanck opmerkt dat de maatregel nu nog niet optimaal tot zijn recht komt doordat mensen er nog aan moeten wennen en misschien van schrik op de rem gaan staan, zal de maatregel volgens hem op termijn zeker de doorstroming bevorderen. ‘Het idee is immers gebaseerd op het LARGAS-principe, langzaam rijden gaat sneller.’
Ook het Milieu en Natuurplanbureau is voorzichtig optimistisch. Woordvoerder Anco Hoen: ‘Verkeer en Waterstaat heeft gekozen voor vier uit tien snelwegtrajecten waar volgens eigen onderzoek de relatieve verbetering van de luchtkwaliteit het grootst is. De berekende effecten zijn echter minder dan 5 procent en behoorlijk onzeker. Bovendien geeft dit onderzoek geen antwoord op de vraag of de Europese luchtkwaliteitsnormen op die locaties worden gehaald en of er elders verslechtering van de luchtkwaliteit optreedt.
Hoogleraar Bert van Wee, verbonden aan de TU Delft, ten slotte vindt onduidelijkheid over het doel van de maatregel op de nieuwe locaties - voor het milieu of voor de doorstroming - al een minpunt. Hoewel er op beide terreinen winst te verwachten is door de maatregel, mag de omvang daarvan niet al te hoog worden ingeschat. Belangrijker in het algemeen vindt Van Wee dat snelwegverkeer in stedelijke gebieden zich aanpast aan de (woon)omgeving en niet andersom. Het grootste pluspunt van de maatregel is voor Van Wee dat het aantoont dat na jaren nu eindelijk het besef doordringt dat het milieu belangrijk is.