Verkeersoverlast beperkt bij reconstructie (VK 2/2011)

René Künzel, verkeersregisseur gemeente Leiden / Peter van Osch, consultant Vialis

Een samenvatting van dit artikel is gepubliceerd in Verkeerskunde 2/2011

Een uitgekiende en gefaseerde aanpak zorgt ervoor dat een omvangrijke reconstructie van de Willem de Zwijgerlaan in Leiden relatief weinig overlast voor het verkeer oplevert. Onder andere door een sterk verkorte bouwtijd en door de verkeersregelingen continu aan te passen aan de bouwwerkzaamheden blijven de problemen binnen de perken. De ombouw van de Willem de Zwijgerlaan startte begin 2009 en is naar verwachting eind 2011 gereed, ruim een half jaar eerder dan aanvankelijk de bedoeling was.

De Willem de Zwijgerlaan is een belangrijke schakel tussen de woongebieden in het noorden en zuiden van Leiden. De gemeente Leiden besloot de weg aan te passen om de bestaande capaciteitsproblemen te verminderen en de verwachte toename van het verkeer in de toekomst op te kunnen vangen. Ook civieltechnisch was de laan toe aan vernieuwing. Tegelijkertijd wilde de stad er met de reconstructie voor zorgen dat de weg niet langer een barrière vormt tussen de woonwijken, zoals tot nu toe wel het geval was. Door de omvangrijke reconstructie vermindert het aantal aansluitingen en komen er onder meer twee overkluizingen van vijftig en honderdvijftig meter, die ervoor moeten zorgen dat het contact tussen de woonwijken wordt hersteld. Ook komen er vrije busbanen en extra voorzieningen voor fietsers en voetgangers. De nieuwe weg bestaat in de toekomst uit tweemaal twee rijstroken,- net zoals dat tot nu toe het geval was - maar krijgt onder andere bij de aansluiting met de Groenoordhallen wel extra uitvoegstroken. De weg verwerkt nu (met moeite) zo’n 40.000 auto’s per dag. Na de reconstructie is er op de laan ruimte voor ongeveer 50.000 auto’s per dag.

Overlast beperken

Van meet af aan was duidelijk dat de reconstructie niet zonder gevolgen zou blijven voor het verkeer in de binnenstad. Onder normale omstandigheden stond het verkeer al regelmatig vast op de laan, dus een tijdelijke vermindering van de capaciteit zou gegarandeerd problemen geven. Er is overwogen de weg volledig af te sluiten voor de ombouw, maar omdat er te weinig alternatieve routes zijn, bleek dit niet mogelijk. Er is daarom een groot aantal maatregelen genomen om overlast tijdens de reconstructie te voorkomen. Zo is zowel bij de voorbereiding als bij de uitvoering veel energie gestoken in de communicatie over de werkzaamheden. Doel hiervan was niet alleen om de weggebruikers te informeren over wat hen te wachten staat, maar ook te proberen zoveel mogelijk automobilisten te verleiden voor een andere route of vorm van vervoer te kiezen. Om de overlast in tijd zoveel mogelijk te beperken, is in de contractvorming veel nadruk gelegd op een snelle uitvoering. Dat wierp vruchten af. Aanvankelijk was de verwachting dat de reconstructie 3,5 tot 4 jaar zou vergen en pas eind 2012 klaar zou zijn. De verwachting is nu dat de klus binnen drie jaar wordt geklaard en dat het verkeer nog voor Kerstmis 2011 van de vernieuwde weg gebruik kan maken.

Fasering

Daarnaast is mede om de overlast te beperken gekozen voor een gefaseerde aanpak, waarbij telkens een deel van de weg aan het verkeer wordt onttrokken. In de eerste fase (de voorbereidende werkzaamheden) zijn in 2008 en 2009 kabels en leidingen verlegd en zijn de Gooimeerlaan en een kruispunt aangepast. Bij de tweede fase van de transformatie (van begin 2010 tot medio 2011) worden de overkluizingen gebouwd. In de derde en laatste fase (van voorjaar tot eind 2011) worden de werkzaamheden aan de hoofdroute afgerond.

De drie hoofdfases zijn in dertien deelfases verdeeld. In opdracht van de gemeente Leiden zorgde Vialis ervoor dat de bestaande verkeersregelinstallaties in iedere deelfase optimaal inspeelden op de wisselende omstandigheden. In iedere deelfase zijn de instellingen aangepast, waarbij ervoor is gekozen het verkeer op de hoofdroute (de Willem de Zwijgerlaan) zoveel mogelijk door te laten stromen door het verkeer hier langere groentijden te geven. Dit ging wel ten koste van de wachttijden voor het kruisend verkeer, maar de gevolgen hiervan bleven binnen de perken. Voor de regeling van het verkeer werd gebruik gemaakt van de bestaande installaties, die waar nodig zijn verplaatst naar nieuwe locaties. Voor enkele gevallen zijn bovendien extra, volwaardige VRI’s gehuurd voor het regelen van het verkeer. Er is bewust niet gekozen voor tijdelijke (nood)VRI’s. Dit om de benodigde flexibiliteit en functionaliteit te behouden.

De uitgebreide maatregelen die Leiden samen met Vialis en in overleg met alle betrokkenen (hulpdiensten, maar bijvoorbeeld ook omwonenden en omliggende gemeenten) heeft genomen, hadden een positief effect. Ondanks de omvang en lange duur van de werkzaamheden, bleef de overlast zowel op de Willem de Zwijgerlaan als in de rest van de stad beperkt. Ook de weggebruikers zijn tevreden over de doorstroming. De positieve ervaringen met de pro-actieve aanpak van verkeersproblemen waren voor Leiden aanleiding om de tijdens het project vergaarde kennis vast te leggen en aan te bieden aan omliggende gemeenten als leidraad bij grootschalige reconstructies.

Zie voor meer informatie over het project: www.leiden.nl/willemdezwijgerlaan

 
Auteur: Margriet Verhoog