Veilig en comfortabel ritsen met dure lichtlijnen

De eerste praktijkproef met elektronische rits-gidsen van Rijkswaterstaat op de A9 heeft geleid tot beter ritsgedrag op de weg. Bij versnelde camerabeelden werd een ‘echte rits’ zichtbaar. In die zin is de proef geslaagd. Alleen het prijskaartje, 750.000 euro per kilometer, lijkt vooralsnog te hoog. Vervolgonderzoek moet uitwijzen welk effect de wegdeklampjes hebben binnen het maatregelenpakket op het ritsgedrag. Tevens wordt gekeken naar goedkopere oplossingen.

Eind oktober zal de projectgroep Wegen naar de Toekomst, het innovatieprogramma van Rijkswaterstaat, het eindrapport presenteren van het Slim wegdek. De Adviesdienst Verkeer en Vervoer zal de resultaten vervolgens meenemen in het reguliere wegprogramma en eventueel verder operationaliseren. Gedurende de praktijkproef op de A9 van april tot december 2003 over een lengte van één kilometer ter hoogte van de afrit Uitgeest, gaven meerdere wegbeheerders te kennen geïnteresseerd te zijn in de toepassing van lichtlijnen. Voor hen wordt eind dit jaar een speciaal symposium belegd. Daar wordt de laatste stand der techniek en de productiemogelijkheden van de LED-lampjes in de lichtlijnen toegelicht, maar ook de aanvullende toepassingsmogelijkheden van de lichtlijnen. Een interessante optie is het aangeven van spitsstroken met een flexibele lichtlijn. Dit wordt in veel gevallen via een matrixbord aangeven, waarbij automobilisten over een ononderbroken witte lijn moeten rijden, wat enige tegenstand oproept. Een lichtlijn helpt deze automobilisten letterlijk ‘over de streep’, is de verwachting. Ook bij rijbaanversmalling, bijvoorbeeld door wegwerkzaamheden of bij congestie, kunnen lampjes in het wegdek een interessante optie zijn, evenals de toepassing voor nachtverlichting in bos- en duingebieden. Lampjes in het wegdek kunnen worden geactiveerd door de autokoplampen en na passering weer doven. Dit bespaart niet alleen energie, maar is ook goed voor de fauna.
Na het doven van de ritslampjes op het A9-proefvak zijn de reacties van de aanvullende maatregelen op het ritsgedrag gemeten. Dat wil zeggen: het dynamische inhaalverbod voor vrachtwagens, de matrixborden boven de weg die per rijstrook een maximumsnelheid aangeven, van links naar rechts: 100, 90, 80 en een verdrijfpijl op het matrixbord boven de linkerrijstrook. Uit de evaluatie van deze gegevens én een vergelijking met de situatie waarbij ook de lichtlijnen ‘meeliepen’ langs de rechterrijstrook, moet het specifieke effect van de lampjes duidelijk worden. Hoopvol is de marktontwikkeling van de lampjes, waarbij met name de energievoeding door inductie hoge verwachtingen wekt door de vereenvoudigde aanleg, onderhoud en verwijdering.
Japan
Ten aanzien van buitenlandse toepassingen van lichtlijnen in het wegdek, loopt Nederland voorop, aldus projectleider Rob Visscher van Wegen naar de Toekomst. Een vergelijkbaar project loopt in Japan waar in berggebieden tolwegen van ‘boven’ of ‘beneden’ kort invoegen op regulieren wegen op ruimtelijke knelpunten. Een groene lichtlijn langs de bergwand betekent geen invoegend tolwegverkeer, ‘rood’ betekent de weg vrijmaken voor invoegend verkeer en ‘oranje’ waarschuwt voor verkeer in aantocht. Deze proef bevindt zich echter nog in de simulatiefase en is nog niet in de praktijk toegepast.