Utrechtse gemeenten stimuleren winkelen met de fiets

'Met belgerinkel naar de winkel'. Onder die Vlaamse leus moeten nu ook Nederlanders voor hun dagelijkse inkopen tot de fiets worden bekeerd. Terwijl in Vlaanderen na de start tien jaar geleden in Hasselt nu 170 van de 308 gemeenten actie voeren, hebben inmiddels Breukelen, IJsselstein, Houten en Nieuwegein het concept van onze zuiderburen overgenomen.

Wie per tweewieler boodschappen doet en zijn spaarkaart aan de winkelier toont, spaart daarmee punten waarmee men deelneemt aan een bescheiden prijzenfestival. In de meeste gevallen is een nieuwe fiets de hoofdprijs. Verder zijn accessoires als tassen, sloten en waardebonnen te verdienen. Hasselt, de stad die destijds al met gratis ov de verkeersleefbaarheid probeerde te dienen, maakte in Vlaanderen school met de ‘belgerinkelformule’. De acties in de 170 Belgische gemeenten worden gecoördineerd door de Bond voor Beter Leefmilieu. Woordvoerder Bram Dusselaar erkent dat de campagne een kwestie is van veel warme gevoelens en weinig harde bewijzen. Want of met de campagneactiviteiten, de stempelkaarten en het prijzenfestival daadwerkelijk auto- in fietskilometers worden omgezet, is ook na tien jaar nog niet duidelijk. Dusselaar erkent dat het heel moeilijk is om tot een objectivering te komen. De actiedeelnemers in de gemeenten geven weliswaar aan, in acht van de tien gevallen per fiets inkopen te doen, maar of dat werkelijk méér is dan voorheen, staat niet vast. Ook de vraag of eventuele positieve effecten op langere termijn beklijven is tot nu toe onbeantwoord gebleven.
Sociale cohesie en contacten vormen wel een belangrijk ingrediënt van de acties, geeft Dusselaar aan. In grotere steden als Antwerpen, Leuven en Gent kan men voor het welslagen van de acties veel minder leunen op sociale structuren en vrijwilligerswerk. In kleinere gemeenten tot zo'n 20.000 à 30.000 inwoners is dat evenwel geen probleem. Dusselaar ziet daarin een vingerwijzing voor een daadwerkelijk effect. 'Dat handelaar en klant elkaar vaker kennen, zal er toe leiden dat mensen meer geneigd blijven om van de fiets gebruik te maken', meent hij.
Breukelen, dat vorig jaar al de Nederlandse pioniersrol op zich nam, was voornamelijk gemotiveerd wegens het thema 'luchtkwaliteit', zo meldt communicatiemedewerker Sander Sierenburg. In de bebouwde kom loopt het verkeer in ochtend- en avondspits vaak vast. Dat heeft weliswaar veel met doorgaand verkeer te maken, maar anderzijds draagt ook veel 'eigen' woon/schoolverkeer eraan bij. Met de zorg voor de lokale luchtkwaliteit kan de actie bijdragen om de eigen verantwoordelijkheid, zoals in het woon-winkelverkeer, extra onder de aandacht te brengen.
Zelf heeft de gemeente ook baat bij de actie, voegt Sierenburg toe. Op de achterkant van de ingeleverde spaarkaart kunnen deelnemers suggesties voor een beter fietsbeleid aan de gemeente doorgeven.
In Nederland worden de acties van de gemeenten gecoördineerd door het IVN Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie. De bedoeling is dat het initiatief volgend jaar in meer gemeenten, ook buiten de provincie Utrecht, een vervolg krijgt.