Uniforme eisen aan milieuzone

‘Vieze’ vrachtwagens komen sinds 1 juli de binnensteden van Eindhoven en Utrecht niet meer in en een flink aantal andere steden waaronder Rotterdam, ’s-Hertogenbosch, Tilburg en Breda hebben het voornemen per 1 september ook een milieuzone voor vrachtverkeer in te stellen. Eind juni maakte Amsterdam bekend dat ook zij zich aansluit bij het landelijke convenant waarmee wordt geprobeerd de milieuzone-eisen te uniformeren. Deze missie lijkt geslaagd. Wel loopt de grootte van de zones uiteen.

De opkomst van de milieuzones komt niet uit de lucht vallen, want (Europese) normen voor de concentraties van fijn stof en stikstofoxiden worden in veel Nederlandse steden stelselmatig overschreden. Bestuurders moeten alles uit de kast halen om luchtkwaliteit te verbeteren. Een selectief toelatingsbeleid voor vervuilende en oude vrachtauto’s is een van de maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Alleen ‘schoon’ vrachtverkeer heeft toegang tot de milieuzone. Volgens het huidige regime vallen Euro 0- en 1-vrachtwagens daarbuiten. Zij mogen de zone niet in. Wel welkom zijn Euro 2- of Euro 3-vrachtwagens mét roetfilter, indien dit filter beschikbaar is. Ook Euronorm 4 en 5 voor vrachtverkeer en wagens op aardgas hebben toegang.
Na 2010 worden de eisen strenger. Euro 4 wordt dan de ondergrens, met uitzondering van vrachtauto’s die korter dan vier jaar op de weg zijn. De verplichtingen gelden overigens ook voor het wagenpark van de betrokken gemeente.
Bovenstaande eisen zijn vastgelegd in het convenant ‘Stimulering schone vrachtwagens en milieuzonering’ (2006), dat de ministeries van VROM en Verkeer en Waterstaat in eerste instantie met tien gemeenten sloten. Naast Delft, Den Haag, Eindhoven, Haarlem, Helmond, ’s-Hertogenbosch, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en de stadsregio Rotterdam tekenden ook de VNG en brancheorganisaties TLN, EVO en KNV. Andere gemeenten sloten zich later aan.
Doel van het convenant is wildgroei in systemen en voorschriften in de zones te voorkomen. Hierbij is allereerst de transportbranche gebaad, maar ook gemeenten hebben belang bij uniforme landelijke bebording en handhaving. In het convenant is ook vastgelegd dat voor bijzondere voertuigen - met name voertuigen met een lange-afschrijvingstermijn - een ontheffing kan worden aangevraagd. Daarnaast zijn dagontheffingen mogelijk. ‘Het klassieke voorbeeld is de jaarlijkse kermis in Tilburg en de bijbehorend zware wagens’, zegt Robert Motshagen van het Expertisecentrum Centrum Milieuzonering. ‘Deze voertuigen komen één keer per jaar het centrum in. Het eisen van een roetfilter is dan wel een erg zware maatregel.’

Op één lijn
Het expertisecentrum is spin in het web van milieuzones. Het bevorderen van afstemming is de belangrijkste opdracht. Het schrikbeeld dat vervoerders en verladers in iedere stad te maken krijgen met verschillende milieueisen en restricties moet worden voorkomen. De inspanningen om gemeenten op één lijn te krijgen, hebben vruchten afgeworpen. Onlangs maakte ook de gemeente Amsterdam bekend dat ze het convenant gaat ondertekenen, waarmee afwijkende - strengere - Amsterdamse eisen van de baan zijn. Afwijkend is wél de omvang van de Amsterdamse zone. Beperkt de milieuzone zich in de meeste steden tot het oude stadscentrum, in Amsterdam wezen metingen van concentraties fijn stof en stikstofdioxiden uit dat het nodig was om hele gebied binnen de ring A10 (uitgezonderd Noord) als zone aan te wijzen. Bovendien stelde de Amsterdamse wethouder Milieu Marijke Vos bij de ondertekening van de intentieverklaring milieuzonering op 26 juni, dat Amsterdam zich hard gaat maken voor versnelde landelijke invoering van de Euro 5-norm.
Verbreding van het convenant naar bestelwagens ligt daarnaast in de lijn der verwachting. Motshagen: ‘Deze zomer starten de onderhandelingen met het bedrijfsleven over een milieuzoneregime voor bestelwagens. De inzet is om in januari 2008 de handtekeningen onder het convenant te kunnen zetten.’ Dan moet wel een verkeersbord milieuzonering van de tekentafel zijn gerold. ‘Een verbodsbord voor bestelwagens bestaat namelijk niet’, licht hij toe. De huidige combinatie van een verbodsbord voor vrachtwagens met daaronder een bord dat aangeeft dat ontheffinghouders zijn uitgezonderd, is voor bestelauto’s niet mogelijk.