Uitlaatklep voor haperend verkeerssysteem

Van een losliggende stoeptegel en klachten over scheurende brommers in een 60 km-zone tot een onoverzichtelijke uitrit. Inwoners van Rheden en Zevenaar beschikken sinds een halfjaar over een uiterst laagdrempelige uitlaatklep. Via www.dekaart.nu kunnen zij vragen, opmerkingen of klachten ventileren over verkeersonveilige situaties.

In de eerste drie maanden van het project - een initiatief van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen - werden niet minder dan 60.000 site-bezoekjes geteld. Dat leidde tot 173 concrete burgermeldingen en tot 128 acties door beide gemeenten. ’Verkeersbeleid wordt nog te vaak gebaseerd op (verouderde) informatie over zware ongevallen. Bovendien maken verantwoordelijke instanties nauwelijks gebruik van de kennis van de burger’, motiveert de stadsregio de campagne. Iedereen die zich zorgen maakt over een onveilige verkeerssituatie of getuige was van een ongeval, kan dit nu digitaal op gemeentelijke plattegronden aantekenen. Verkeersdeskundigen, politie en wegbeheerders kunnen er à la minute mee aan de slag: het onderzoeken en toetsen van de klachten om vervolgens gevaarlijke situaties concreet aan te pakken. ’Je moet niet de verwachting wekken dat alle meldingen meteen worden opgelost. Maar de communicatie wordt wel veel beter’, kenschetst verkeerskundige André Boom van de gemeente Zevenaar. ’De burger kan sneller iets laten weten. Dat geeft ons een heel goed beeld van wat er leeft en speelt.’
Wekt de digitale klachtenbox niet te veel verwachtingen? ’We beloven dat we elke klacht serieus nemen’, beklemtoont de stadsregio. ’Als we een klacht niet direct kunnen oplossen, verstrekken onze verkeerskundigen in elk geval informatie en lichten het beleid toe. Soms zoeken we ook contact met de melder via e-mail of telefoon’, zegt Ina Hooghordel van het team verkeer van de gemeente Rheden. De site is ontwikkeld door Reinforce Netcentric Operations BV. Partners in het project zijn, behalve de gemeenten en de stadsregio, ook de politie Gelderland-Midden, het OM Arnhem, het ROVG, Veilig Verkeer Nederland, Rijkswaterstaat directie Oost Nederland en de provincie Gelderland.

Handhaving
’Subjectieve verkeersonveiligheid is vaak een vingerwijzing voor feitelijke onveiligheid’, meent verkeersofficier Achilles Damen. In ’zijn’ Twentse arrondissement probeert het OM al twee jaar, zij het niet langs digitale weg, de onveiligheidsgevoelens van burgers in kaart te brengen. ’We proberen de klachten te objectiveren door middel van ongevalanalyse en inzet van de wegkant-radar. Als de klachten alleen een ‘gevoelskwestie’ zijn, dan is het aan de wegbeheerder om (eventueel) actie te ondernemen. Zijn de klachten objectief te onderbouwen, dan kan dit tot extra handhaving leiden. Daarvan was bijvoorbeeld al sprake op twee doorgaande wegen in de bebouwde kom van het Almelose dorpje Bornerbroek.’
Overigens beklemtoont Damen dat handhaving geen doekje voor het bloeden is. In Twente, zo leert zijn ervaring, hebben gemeenten en provincie de neiging om op actie van politie en justitie te leunen. Zo kwam in Borne door de aanleg van een nieuwe woonwijk een 80 km-randweg midden in de gemeente te liggen. ’Dan kun je niet volstaan met plaatsing van 50 km-bordjes zonder ook infrastructurele maatregelen te treffen. Men geeft in zo’n geval aan stadsuitbreiding belangrijker te vinden dan verkeersveiligheid.’
Ook de provincie gaat er volgens hem soms te makkelijk vanuit dat een landelijke weg eenvoudigweg met bordjes en een spaarzame belijningsmaatregel tot 60 km-zone te proclameren is. ’Handhaving moet in het verkeersveiligheidsbeleid het sluitstuk zijn, nièt een correctie op datgene wat men infrastructureel laat liggen.’
Terug naar de Achterhoek. Met de gunstige ervaringen van de pilot-gemeenten Zevenaar en Rheden krijgt het project volgend jaar waarschijnlijk navolging in de andere 18 stadsregio-gemeenten. ’Een burgerparticipatieproject op het vlak van verkeersveiligheid, wie kan daar tegen zijn?’,aldus communicatieadviseur Pauline Hoekstra van de stadsregio. Volgens haar is het project vernieuwend en kan het bijdragen aan ongevalspreventie. Eind dit jaar volgt de formele evaluatie. Beoordeeld wordt dan onder meer hoe de samenwerking tussen de partners in het project functioneert.