Uit de wetenschap: OV meten en OV-netwerken meten (VK 3/2015)

Reizigerseffecten van betrouwbaarder OV meten
Niels van Oort, TU Delft / Goudappel Coffeng
Robert van Leusden, Bestuur Regio Utrecht

Het verbeteren van de betrouwbaarheid van het openbaar vervoer is vaak één van de belangrijkste doelen van OV-projecten. Toch ontbreken in maatschappelijke kostenbatenanalyses (MKBA’s) vaak de expliciete, kwantitatieve verwachte baten hiervan. Een nieuwe methodiek maakt het mogelijk deze baten kwantitatief in kaart te brengen, waardoor ze wel meegenomen kunnen worden in een MKBA.

De belangrijkste baten van een verbeterde betrouwbaarheid voor reizigers zijn een kortere reistijd en een zekerder aankomstmoment. In een casestudie van de geplande verbetering van de OV-verbinding tussen Utrecht Centraal en de Uithof is de methodiek toegepast en zijn de resultaten beschreven.

Verschil maken
Deze case laat zien dat de betrouwbaarheidsbaten substantieel kunnen zijn en zelfs het verschil maken tussen een baten-kostenratio van boven of onder de 1. In dit project bleken de betrouwbaarheidsbaten circa tweederde van de totale verwachte baten, waarmee de ratio positief uitkwam. Hierdoor besloot de minister destijds het project financieel te ondersteunen.

Methodiek opnemen in voorschriften MKBA
Om betrouwbaarheidsbaten ook voor andere projecten te borgen in toekomstige MKBA’s raden de auteurs aan deze methodiek als suggestie op te nemen in de voorschriften van MKBA’s, zoals de OEI-leidraad. Afhankelijk van het project kan dan eventueel een gedetailleerde of quick scan analyse plaatsvinden.

Bron
Het artikel ‘Reizigerseffecten van onbetrouwbaar OV in maatschappelijke kostenbatenanalyses’ van Niels van Oort en Robert van Leusden is verschenen in TVW, Tijdschrift Vervoerswetenschap Jaargang 51, nummer 1 Februari 2015 pagina 67-81 ISSN: 1571-9227. Een pdf en een link naar het artikel zijn te vinden op: methodiekreizigerseffecten

Robuustheid van OV-netwerken meten
Menno Yap, Goudappel Coffeng
Niels van Oort, TU Delft / Goudappel Coffeng
Rob van Nes, Bart van Arem, TU Delft

Het belang van robuuste openbaarvervoernetwerken wordt door wetenschap en praktijk nog niet volledig vanuit een reizigersperspectief benaderd. Robuustheid wordt traditioneel wel vanuit een mono-level perspectief benaderd: voor elk netwerk op een bepaald functioneel niveau apart. In een nieuwe studie is een methodiek ontwikkeld om de robuustheid van het totale multi-level OV-netwerk te meten.

Dit onderzoek analyseert de netwerken op alle functionele niveaus van alle vervoerders tezamen en toont wat voor reizigers beschikbaar blijft na het optreden van een verstoring. De nieuwe methodologie identificeert de meest kwetsbare links in het multi-level netwerk.

Eerste methodologie
Zover bekend bij de auteurs, is dit de eerste methodologie waarbij zowel de mate van blootstelling aan verstoringen als de impact van deze verstoringen systematisch geanalyseerd wordt voor openbaarvervoernetwerken. Een case studie van de Randstad Zuidvleugel benadrukt het belang om verstoringskansen expliciet mee te nemen in deze methodologie. Het al dan niet in beschouwing nemen van de verstoringskans, naast de verstoringsimpact, beïnvloedt namelijk in sterke mate het resultaat van de methodologie.

Robuustheid monetariseren
Tot op heden zijn alleen de kosten van robuustheidsmaatregelen bekend. Deze methodologie geeft ook inzicht in de robuustheidsbaten van deze maatregelen. Hiermee ondersteunt en rationaliseert deze methodologie besluitvorming wat betreft de implementatie van robuustheidsmaatregelen.

Bron
Het artikel ‘Robuustheid van multi-level openbaar vervoer netwerken Een methodologie om (on)robuustheid te kwantificeren van Menno Yap, Niels van Oort, Rob van Nes en Bart van Arem is verschenen in TVW Tijdschrift Vervoerswetenschap Jaargang 51, nummer 1 Februari 2015 pagina 82-99 ISSN: 1571-9227. Een pdf en een link naar het artikel zijn te vinden op: methodiekrobuustOVnetwerk

 
Auteur: Margriet Verhoog