Twente Mobiel krijgt werknemers op de e-fiets (VK 1/2013)

In Twente is in 2012 een opmerkelijk succesvolle e-fietsactie gehouden. 457 deelnemers, rijden tegenwoordig zeer tevreden, zo’n 26 minuten per enkele rit op een e-fiets en leggen daarbij gemiddeld 10,5 kilometer af. Meer dan de helft laat voor deze ritten gemiddeld 3 dagen per week de auto staan, waarmee zij jaarlijks 105.000 kilo aan CO2-uitstoot besparen, evenals 640.000 regionale autokilometers. Een analyse toont aan wat de precieze succesfactoren van deze actie zijn.
drs. René J.H. Teeuwen en Rob Soeters van Twente Mobiel

Twente is een echte fietsregio. Fietst in de rest van Nederland 25 procent van de medewerkers naar het werk; in Twente is dat 32 procent. Zijn ze in Twente dan sportiever? Wie weet. Vaststaat dat in Twente 90 procent van de medewerkers in Twente woont en werkt, waardoor er veel regionaal verkeer is. Daarbij komt dat het openbaarvervoernetwerk buiten de verbindingen tussen de grotere steden minder fijnmazig is. Twentenaren rijden daarom vaker dan het landelijk gemiddeld met de auto (67 procent; bij partners Twente Mobiel 47 procent) en de fiets (bij de bedrijven die bij Twente Mobiel zijn aangesloten zelfs 40 procent) naar het werk. En, ondanks het hoge fietspercentage, blijkt de Twentse e-fietsactie enorm aan te slaan.

E-fietsactie
Twente Mobiel heeft vlak voor de zomer van 2012 voor medewerkers van de aangesloten convenantpartners de Twentse e-fietsactie georganiseerd. De, inmiddels, 53 convenantpartners zijn bedrijven en organisaties die zich willen inzetten voor een goed bereikbare regio. Het grootste deel van de medewerkers woont op fietsbare afstand, maar reist met de auto naar het werk. Door deelname aan de e-fietsactie willen de werkgevers hun medewerkers stimuleren en ondersteunen om vaker naar hun werk te fietsen.

457 deelnemers
Vanaf de start van de Twentse e-fietsactie bleek de animo voor deelname groot. Al na 3 weken hadden 350 medewerkers zich aangemeld voor de actie. Uiteindelijk zijn er binnen  de actieperiode: van 21 mei tot en met 27 juni 2012, 457 e-fietsen gekocht. De actie duurde oorspronkelijk iets langer, tot en met 20 juli, maar is eerder gestopt omdat de limiet van 450 e-fietsen eerder werd bereikt. De belangrijkste redenen om een elektrische fiets te kopen, bleken de financiële bijdrage van in totaal 300 euro van Twente Mobiel, in combinatie met belastingvoordeel en gezondheid. Ook de snelheid van fietsen speelt een grote rol. Met een e-fiets kan de werknemer immers dezelfde afstand in kortere tijd dan een gewone fiets afleggen (of een grotere afstand in dezelfde tijd).

Enquête: 59 procent ex-automobilisten
In oktober is een enquête onder de deelnemers gehouden (respons van 90 procent). Hieruit blijkt dat de medewerkers voor een enkele rit gemiddeld 26 minuten op de e-fiets zitten. Ze fietsen dan over een gemiddelde afstand van 10,5 km. Een bijzonder effect van de Twentse e-fietsactie is dat er een nieuwe groep fietsers is aangeboord. 59 procent van de kopers was vóór aanschaf van de e-fiets overwegend automobilist. Zij gebruiken de e-fiets gemiddeld 1 tot 3 keer per week. Minder dan gemiddeld, maar als ze fietsen, leggen ze wel een langere afstand af dan de deelnemers die voor de actie op een gewone fiets fietsten (respectievelijk 11,7 km en 7,6 km).

640.000 minder autokilometers
Verder blijkt dat de e-fiets gemiddeld 3 dagen in de week voor woon-werkverkeer wordt gebruikt. Daarnaast gebruikt 41 procent van de betrokken werknemers de elektrische tweewieler ook voor zakelijke ritten. Bijna de helft daarvan gebruikt de fiets zelfs meerdere keren per week voor zakelijke afspraken. Door de e-fietsactie wordt jaarlijks bijna 105.000 kilo aan CO2-uitstoot bespaard. Dit komt omdat er minder met de auto op de Twentse wegen wordt gereden. Dat scheelt per jaar 640.000 autokilometers.

Redenen tevredenheid e-fiets
De e-fiets zorgt voor grote tevredenheid bij de gebruikers: 97 procent is (zeer) tevreden over zijn/haar e-fiets. Zelfs zo tevreden dat 99 procent van de deelnemers andere collega’s aanraden om ook een e-fiets te kopen. Redenen voor tevredenheid die worden genoemd zijn:

• Meer plezier
• Wordt niet moe / niet bezweet
• Sneller op werk, kortere reistijden en goedkope kilometers
• Pak vaker de fiets, ook in het weekend
• Meer in de buitenlucht
• Gezonder / betere conditie
• Geen pijnlijke knieën meer
• Rij langere afstanden
• Geen last van tegenwind meer
• Milieuvriendelijk
• Ontspannen
• Geen parkeerprobleem

Resultaten
De Twentse e-fietsactie is een geslaagde actie geweest. Samengevat heeft het geleid tot:

• minder autokilometers in de regio Twente (minder drukte en minder CO2-uitstoot)
• meer medewerkers die naar hun werk fietsen
• nieuwe convenantpartners voor Twente Mobiel

Succesfactoren
Veel Twentse medewerkers nemen al de fiets naar het werk. Desondanks is de Twentse e-fietsactie een succes. Wat zijn dan de succesfactoren?

• De financiële bijdrage van 250 + 50 euro. Deelnemers ontvingen de eerste bijdrage binnen een paar weken nadat het aanvraagformulier met de factuur was ontvangen. De tweede bijdrage nadat in oktober het digitale vragenformulier was ingevuld.
• De bijdrage leidde direct tot gedragsverandering. Een paar zaken die de kans daarop vergrootten, zijn dat de betrokken bedrijven een Fietsplan moesten hebben. Volgens het Fietsplan moeten medewerkers minimaal de helft van hun werkdagen de e-fiets gebruiken. Verder moest de werkgever de aanvraag van medewerkers voor deelname goedkeuren. Ook hebben de medewerkers het grootste deel van de kosten van de e-fiets zelf betaald. En dan laat je uiteraard de e-fiets niet in je schuur staan.
• Vanaf het begin is aangegeven dat het aantal e-fietsen, waarvoor een financiële bijdrage kon worden aangevraagd, beperkt is. Op=op. Via een teller op de website kon de stand van zaken worden bekeken. Er was een sense of urgency.
• In een paar jaar tijd is de actieradius van e-fietsen drastisch vergroot. Tijdens de e-fietsactie zijn er e-fietsen te koop, waarmee 60-90 km met een batterij kan worden gereden. Dat heeft twee voordelen. Minder onzekerheid of tijdens de rit de batterij leeg raakt. En voor veel medewerkers die wat verder van het werk wonen, is de e-fiets een aantrekkelijk vervoermiddel geworden.
• Een korte actieperiode met een aantrekkelijk aanbod, communicatie daarover binnen het bedrijf  en de kreet op=op leidden tot de sfeer van …daar moet ik bij zijn.
• Een servicedesk die tijdens kantooruren vragen van deelnemers telefonisch of per e-mail beantwoordde.

Kosten
De actie heeft in totaal zo’n 200.000 euro gekost. Deze kosten omvatten: financiële bijdrage naar de kopers, ontwikkeling en productie van communicatiemiddelen, projectmanagement en servicedesk. De bijdrage is afkomstig van rijk en Regio Twente.

Vervolg
In de plannen van Twente Mobiel voor 2013 is weer een e-fietsactie opgenomen. Bij een vervolgactie kan een nieuwe groep worden bereikt. Hierbij gaat het ten eerste om de werknemers van bedrijven die na de e-fietsactie 2012 het convenant hebben ondertekend. Ten tweede om werknemers die bij nader inzien de e-fiets wel aantrekkelijk vinden. Ten derde om werknemers waarbij het fietsplan inmiddels is afgelopen, waardoor het voordelig is om nu een fiets aan te schaffen (een fietsplan loopt eens in de 3 jaar af, in 2013 is de Werkkostenregeling nog niet verplicht).