Tramlijnbegeerte in Boekarest

Met een dagelijks vervoer van 150.000 reizigers is de gemoderniseerde tramlijn 41 in Boekarest de bedrijvigste ‘light rail’ van Europa. Nieuw balast, nieuwe rails, een vrije baan over de gehele 10 km, en een commercieel snelheid van 20 km/uur hebben gezorgd dat het aantal passagiers in de afgelopen tien jaar is vervijfvoudigd. Tram 41 is een voorproefje van de vergaande verbeteringen van het openbaar vervoer die de Roemeense overheid voorstaat. Van Westerse expertise maakt ze daarbij graag gebruik.

Tot voor kort waren de meeste tramrails in Boekarest versleten, vol breuken en kronkels. Sinds 2002 worden alle trambanen met EU-steun onder handen genomen. Ongeveer 110 km rails is vervangen door nieuwe. Binnen twee jaar zal de hele infrastructuur, zo’n 300 km enkelspoor, zijn vernieuwd. Verbetering van het ov is hard nodig in een stad waar het autobezit is vertienvoudigd. Naast functionele waarde heeft een auto voor Roemenen ook een symbolische betekenis; een eigen auto staat voor de nieuwe vrijheid en welvaart. Gevolg is uiteraard toenemende verkeerscongestie. Ook zijn veel straten niet bestand tegen de druk van het exploderend autogebruik; op veel plekken is het wegdek kapot gereden.
De Roemeense overheid wil investeren in goed stedelijk ov. De huidige vier metrolijnen in Boekarest zullen tot zes worden uitgebreid. De 20 trolleybuslijnen alsmede de 116 ‘gewone’ buslijnen blijven gehandhaafd. Hetzelfde geldt voor de 33 tramlijnen, voor velen het enige vervoermiddel ten tijde van de dictatuur. Ondanks dit imago, waarderen de planners trams positief, om hun milieuvriendelijke kwaliteiten, afwezigheid van CO2-uitstoot en geringe lawaai. Het ov in Boekarest vervoert dagelijks 2.3 miljoen personen, van wie een half miljoen per metro. Dit is bijna evenveel als alle stedelijke vervoerbedrijven in Nederland samen.
De meest geslaagde opknapklus betreft lijn 41. Over de hele tien kilometer heeft de tram vrij baan; een deel ligt in de middenstrook van een stadsautoweg, een ander deel in een tunnel. De commerciële snelheid van eindpunt tot eindpunt bedraagt 20 km/uur. Lijn 41 bedient het grootste winkelcentrum van de stad en drie grote voetbalstadions. De trams zijn simpel van inrichting, maar schoon en graffiti-vrij. De lijn is voorzien van detectielussen, die zich op enkele honderden meters afstand van kruispunten bevinden. Hiermee worden tijdig de verkeerslichten beïnvloed, zodat de trams automatisch voorrang genieten. In Nederland is deze techniek gemeengoed, voor Roemenië was het een première. De trams zijn voorzien van computers, die in verbinding staan met een centrale commandopost, die alle trambewegingen volgt.

Nederland
Voor de modernisering van de tramlijn riep de Roemeense overheid de hulp in van het Nederlandse consultancy-bedrijf Peek Traffic BV. Dit bedrijf leverde het concept en adviseerde bij de modernisering. SenterNovem verschafte subsidie voor het project.
De aanpak van lijn 41 is een voorproefje, want Boekarest wil een omvattender stelsel van dynamisch verkeersbeheersingssystemen. De volgende stap zal bestaan uit dynamische positiebepaling van een paar honderd stadsbussen en automatische beïnvloeding van een honderdtal verkeerslichten ten gunste van het ov. Naast Boekarest, passen ook andere grote Oost-Europese steden in hoog tempo West-Europese verkeerstechnieken toe.