Tram verbindt Stockholmse metrotakken

Stockholm waardeerde het stedelijk tramnetwerk na 1945 op tot een, deels ondergronds metrosysteem. Naast deze zware metro keert nu de tram weer terug als verbindende factor tussen de uitlopers van de metro. Een tweede jeugd voor een vervoermiddel dat jaren geleden bijna volledig werd afgeschreven. 

Stockholm bezat in 1945 een stedelijk railnet dat bestond uit tien tramlijnen en 12 voorstadtramlijnen. Bovendien lagen er plannen klaar voor opwaardering naar metrolijnen. Na de oorlog overleefde de Stockholmse tram op twee voorstadlijnen met een totale lengte 15 kilometer. Tegelijk groeide een metronet, deels ondergronds, met een tegenwoordige totale lengte van 106 kilometer. Ter vergelijking: de grootste metro in de Benelux is in Rotterdam met totaal 55 kilometer. Na de miljoenensteden Londen, Moskou, Madrid, Parijs en Berlijn, bezit Stockholm, met 750.000 inwoners, het op vijf na grootste metronet in Europa. Dit wordt aangevuld met een 65 kilometer lang netwerk van elektrische smalspoorlijnen, spoorbreedte 891 mm, die de noordoostelijke voorsteden bedienen. Ook is er, sinds 1999, een 44 kilometer lange hogesnelheidslijn (HSL) naar het vliegveld Arlanda waarop snelheden boven 200 km/uur worden bereikt. De Zweedse spoorwegen exploiteren in de Stockholmse stadsregio een 200 kilometer-netwerk van hoogfrequente forensenlijnen.

Radialen 

En toch voldeed het railnetwerk nog niet. Het inzicht ontstond dat aanvulling nodig was op ‘zware’ metro in Stockholm, waarvan alle lijnen als radialen zijn gelegd, via het centrum. De aanvulling kwam met een moderne sneltram, in de vorm van een ‘C’, via de buitenwijken, als onderlinge verbinding tussen de uitlopers van de metro. Deze lijn in het zuidelijk deel van de stad werd in 2000 geopend met de naam Tvärbanan (Dwarslijn). Na recente verlengingen heeft deze ‘light rail’-lijn een lengte van 19 kilometer. Op deze lijn rijden 30 meter lange comfortabele lage-vloertrams, type A32 van Bombardier (Canada), solo of in dubbeltractie, over een moderne baan, gescheiden van overig verkeer. De route omvat twee tunnels en twee lange bruggen. De Dwarslijn biedt op vier punten overstap op de metro, en op één punt op de Zweedse staatsspoorwegen.

Museumtramlijn

De – nog onbedoelde – terugkeer van de tram begon in 1991 met de aanleg van een 3 kilometer lange museumtramlijn door de binnenstad, bereden met historisch materieel. Deze lijn bleek een publiekstrekker. De stad werd er in één klap een stuk levendiger door. Sinds 2010 is de museumlijn opgewaardeerd tot reguliere tramlijn met nieuw materieel. De eerste verlenging heeft al plaatsgehad. Er volgt nog 10 kilometer verlenging. Nu ook de Dwarslijn een grote hit blijkt, zijn er plannen om deze te verbinden met de museumlijn en de twee overgebleven voorstadtramlijnen. De Dwarsbaan zal geleidelijk verder worden verlengd, via de binnenstad, in de vorm van een ‘C’ die uiteindelijk een volledige ‘O’ kan worden. In 2012 vindt verlenging met 7 kilometer plaats naar Solna in het noorden van de stad. De Stockholmse plannenmakers gunnen een tweede jeugd aan het vervoermiddel tram, dat ze in 1967 vrijwel hadden afgeschreven.

zie ook blog van Maurits van Witsen

 
Auteur: Margriet Verhoog