Tilburg gaat stadslucht zuiveren

Veel luchtverontreiniging komt stedelingen letterlijk en figuurlijk aanwaaien. Toch kunnen gemeenten, zeker op verkeersgebied, veel doen om gehaltes aan stikstofoxiden (NOx) en fijn stof (PM10) binnen Europese perken te houden. Dat leert de doorrekening van een maatregelenpakket in Tilburg.

EU-richtlijnen voor luchtkwaliteit, maar meer nog de strakke interpretatie daarvan door de Raad van State, zijn het laatste halfjaar nadrukkelijk in het nieuws. De Euro-normen voor fijn stof (2005) en stikstofoxiden (PM10), vertaald in het Nederlandse Besluit Luchtkwaliteit, zijn zoals volgens de bestuursrechter 'bindend en niet afweegbaar'. Gemeenten kunnen met deze onverzoenlijke interpretatie in hun stedelijke ontwikkeling worden geremd. Toch staan zij allerminst met lege handen. Zo biedt Tilburg volgens een recente rapportage van het RIVM flink ‘tegengas’. Evenals in andere grote steden worden mensen in Tilburg blootgesteld aan concentraties boven de EU-normen. 'Zonder extra maatregelen zouden in 2010 nog vijfduizend Tilburgers aan te hoge luchtverontreiniging worden blootgesteld', meldt gemeentelijk milieubeleidsmedewerker Casper Rupert. Hoewel ‘verkeer’ voor zowel NOx als fijn stof een grotere boosdoener is dan industrie en huishoudens, wordt het volgens Rupert met een pakket aan maatregelen op basis van verkeersmodellen toch mogelijk in 2010 en 2015 aan de normen te voldoen. ‘Ook al zou de verkeersdrukte voor dat laatste jaar op basis van de prognoses ten opzichte van nu nog met zo'n 60 procent toenemen.' Voorwaarde is volgens hem wel dat bijtijds een westelijke randweg wordt aangelegd. Veel vrachtverkeer kan daarmee uit de stad worden gehouden. De gemeente wacht daarvoor nog op een 'Haagse' bijdrage.
Met hulp van adviesbureau Tauw uit Deventer staat inmiddels een plan van aanpak op stapel. Ingrediënten zijn verbeterde stadsbevoorrading door vrachtvervoer (andere routering, eventueel instelling van milieuzones die alleen toegankelijk zijn voor auto's met schone motoren/roetfilters), verbetering van de algemene verkeersdoorstroming in de stad (de gemiddelde snelheid van het gemotoriseerd verkeer moet omhoog van 19 naar 26 km/uur) en invoering van de aardgasbus in 2007. Ook eigen gemeentevoertuigen moeten op aardgas overschakelen. ‘Snellere verkeersafwikkeling kan de stadslucht opklaren,’ zegt Rupert. ‘Op hoofdwegen moet de gang erin blijven. Veel remmen en optrekken geeft nu eenmaal extra emissie. Met het wegnemen van allerlei verkeersobstakels is zowel de bereikbaarheid als de luchtkwaliteit gediend. Dat kan betekenen dat verkeerslichten beter onderling afgestemd moeten worden. Extra inhammen voor halterende bussen voorkomen dat het overig verkeer opstroopt en de lucht extra vervuilt. Ook zou de aansluiting van een aantal zijwegen op hoofdwegen geschrapt moeten worden.’
Rupert steekt niet onder stoelen of banken dat de opstelling van de bestuursrechter een soort katalysator is. ‘In de discussies over nieuwe stedelijke verkeerscirculatie zit 'milieu' nadrukkelijker aan tafel.’ De stad gaat luchtkwaliteit nadrukkelijker betrekken bij ruimtelijke plannen en ontwikkelingen. Voor de effectiviteit van de gekozen beleidsmaatregelen komt er bovendien een monitoringprogramma om de vinger aan de pols te houden.