Tilburg: Fietsmobiliteit ontmoet sociale veerkracht

Zo’n 16 experts kwamen bijeen: medewerkers van de provincie Brabant, zowel van ‘Ons Brabant Fietst’ als van het programma ‘Sociale Veerkracht’, maar ook experts van de Fietsersbond, leden van het Tilburgse Fietsforum,  experts van de gemeente Tilburg, de welzijnsorganisatie Zet en diverse vertegenwoordigers van burgerinitiatieven in de stad. Kortom, de wereld van mobiliteit ontmoette het sociale domein.

Vervoersarmoede
Hoe kan fietsen nog meer verschil maken voor de sociale veerkracht in Brabant? Met die vraag organiseerde Angela van der Kloof van Mobycon deze bijeenkomst. De fiets stimuleert interactie, zorgt voor spontane ontmoetingen en fietsen is gezond, zo is intussen bekend. Maar ook dat een op de vijf  Brabanders om de een of andere reden ‘niet mee’ doet. De reden zijn divers: mensen hebben een slechte gezondheid of zijn digibeet. Maar ook gebrek aan mobiliteit speelt een rol.

John Dagevos, onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg en mede-samensteller van de  Brabantse ‘Monitor Sociale Veerkracht’, schetst een beeld van de verplaatsingen die mensen maken in Brabant. Vervoersarmoede blijkt hier een reëel probleem. Niet iedereen heeft een fiets en niet iedereen kan fietsen.

Tegelijkertijd gebeurt er in het sociale domein al van alles op het gebied van fiets, zo blijkt uit een inventarisatie door Mobycon van alle lokale initiatieven in opdracht van de gemeente Tilburg. Alleen in Tilburg al variëren fietsinitiatieven van fietsles voor vluchtelingen tot fietsreparatieprojecten. Ook zijn er vaak sociale initiatieven waar de overheid nauwelijks weet van heeft.

Doolhof
Een van die initiatieven is ‘Quiet Community’. Een vrij jong project dat met gesloten beurzen ervoor zorgt dat mensen die in armoede leven af en toe een extraatje krijgen, zoals een tweedehands fiets. Een vertegenwoordiger van deze organisatie vertelde dat niet gemakkelijk is om de zaak draaiende te houden. Met name de weg vinden in overheidsland is voor hen een uitdaging. Dat leverde ter plekke een afspraak op met het Sociale Veerkracht-team van de provincie.

Anderzijds is de rol van de overheid bij dit soort initiatieven ook onduidelijk. Marjolein Scheepers, de fietscoördinator van gemeente Tilburg: ‘We kunnen wel een keer geld geven, bijvoorbeeld om fietsen uit te delen. Of je kunt een kind een fiets geven, maar fietst zijn moeder dan? De vraag is hoe je zorgt dat er structureel iets gebeurt.’

Ook in het verleden waren er dergelijke sociale initiatieven maar de uitdaging is om ze behouden. Wim Bot van de Fietsersbond vertelt dat de helft van de bij de Bovag aangesloten fietsenmakers op het punt staat er mee te stoppen. Dat betekent dat juist in de wijk veel fietsenmakers verdwijnen. Het zou mooi zijn als fietsreparatieprojecten in dat gat zouden springen.

Energie
Voor beide domeinen was het een interessante bijeenkomst. Marjo Drent van het programma Sociale Veerkracht van de provincie: ‘Eigenlijk gaat het om twee kanten van de medaille. Vervoer is een van de factoren die bepalen hoe veerkrachtig je als persoon bent.’

‘Er zit zoveel energie in de wijk’, zegt Roger Heijltjes, mede-organisator namens de provincie Brabant. ‘Er zijn veel mensen met initiatieven, maar we merken ook dat ze met een plan in een doolhof terecht komen als ze naar de overheid stappen. Het mooie van vandaag vind ik, dat blijkt dat sociale veerkracht en de fiets eigenlijk bij elkaar horen. Het gaat allebei om de menselijke maat. Dat is prachtig, maar de menselijke maat is lastig voor de overheid.’

Joost de Kruijff van de NHTV realiseert zich na afloop weer eens dat ‘mobiliteitsbeleid altijd gericht is op midden en hogere inkomens. De groep aan de onderkant van de samenleving wordt compleet genegeerd. Dit staat zover af van bijvoorbeeld Beter Benutten. Deze mensen hebben geen auto, vaak niet eens een fiets.’

 
Auteur: Karin Broer