SWOV: Segway veiliger op fietspad

Luchthavens en uitgestrekte industriële complexen maken dankbaar gebruik van een bijzonder voertuig: de Segway Personal Transporter (Segway PT). In Nederland mag je je alleen op eigen terrein met de Segway voortbewegen. Eind 2007 besloot minister Eurlings echter op basis van een SWOV-verkeersveiligheidsonderzoek dat de elektrische tweewieler ook de openbare weg op mag. Er is nog één obstakel: de tweewieler voldoet niet aan Europese eisen ten aanzien van gemotoriseerde voertuigen. Medio 2009 is naar verwachting ook dit hobbeltje genomen.

De Segway is een tweewielig voertuig met een elektrische motor. De meeste modellen kunnen een maximumsnelheid van 20 km/uur bereiken. Meestal kent de Segway twee standen: de ‘6 km-stand’ of voetgangersmodus is geschikt voor voetgangersgebieden en de ’20 km-stand’ of fietsmodus is geschikt voor op het fietspad.
De twee wielen zijn naast elkaar geplaatst en worden door een voor- of achterwaartse beweging van de berijder aangedreven. Door de stuurstang naar links of rechts te bewegen wordt de koers bepaald. Door achterover te hangen wordt er geremd; zo wordt de vooruit-tractie omgewisseld naar de achteruit-tractie. Hoewel de Segway zwaarder is dan een fiets, ligt het zwaartepunt lager.

Nee-tegen-de-Segway
Eigenlijk is het advies van SWOV een verkapt nee-tegen-de-Segway. Uitgangspunt bij een duurzaam veilig verkeersbeleid is immers om het aantal voertuigtypen om redenen van herkenbaarheid en voorspelbaarheid zo beperkt mogelijk te houden. Maar ‘als de Segway op de openbare weg zou worden toegelaten, kan dat vanuit veiligheidsoverwegingen beter op het fietspad dan op het voetpad’, concludeert SWOV in het onderzoeksrapport ‘De verkeersveiligheidsconsequenties van toelating van de Segway tot de openbare weg’. De studie in opdracht van minister Eurlings werd in oktober 2007 gepubliceerd. Uit het onderzoek blijkt dat de Segway op het fietspad, of bij afwezigheid daarvan op de rijbaan, geen extra ongelukken teweegbrengt.
SWOV adviseert bovendien een basistraining voor de bestuurder te verplichten en een minimumleeftijd van 16 of 18 jaar in te stellen. Het verplichten van het dragen van een helm vindt ze niet noodzakelijk. Eurlings wil innovatie bevorderen, zo legde hij de Tweede Kamer in een schrijven van 30 oktober 2007 uit. Derhalve wil hij het eenpersoonwagentje op de openbare weg toestaan ‘onder nog nader te bepalen voorwaarden’. De Segway mag dus binnenkort de Nederlandse fietspaden en - bij afwezigheid - rijbanen op, maar vóór de toelating ingaat moet de minister nog wel overeenstemming bereiken op EU-niveau. Toelating van de Segway op fietspaden en rijbanen is binnen de huidige Europese regelgeving niet mogelijk. Eurlings zal daarom zijn voornemen om de Segway toe te laten, melden aan de Europese Commissie en de andere EU-lidstaten. Hij wil hun toestemming om van de Europese richtlijn af te wijken of de richtlijn aan te passen. Deze richtlijn geeft nu namelijk aan dat de Segway gezien moet worden als een niet-typegoedgekeurde bromfiets die niet op de openbare weg mag worden gebruikt. Naar verwachting kunnen de ‘bezemstelen op wieltjes’ medio 2009 de openbare weg op.
Daarnaast wil de minister gehandicapten toestaan het voertuig op het trottoir te gebruiken, want de Segway wil hij tevens als gehandicaptenvoertuig toelaten. Dit staat overigens haaks op de aanbeveling van SWOV om de Segway niet als gehandicaptenvoertuig toe te staan.

Geen rijexamen
Voorlopig is de minister niet van plan een verplicht rijexamen in te voeren, ‘mede gezien de administratieve lasten die een dergelijke opleidingseis met zich meebrengt’. Hij wijst ook op de hoge kosten gezien het naar verwachting kleine aantal gebruikers. De kosten wegen daarbij niet op tegen de baten, zeker omdat er niet direct aanwijzingen zijn dat de onveiligheid door het gebruik van de Segway toeneemt. Eurlings kondigt aan te volgen hoe het gebruik en de veiligheid zich ontwikkelen. ‘Als het gebruik een vlucht neemt en/of de veiligheid hiertoe aanleiding geeft, kan het alsnog nuttig zijn of wenselijk worden een rijexamen voor de Segway in te voeren.’
Ook is Eurlings van plan voor de nieuwe voertuigcategorie net als bij snorfietsen een constructiesnelheid van 25 km/uur voor te schrijven en het gedrag en plaats op de weg van bestuurders van voertuigen uit de nieuwe categorie gelijk te stellen aan dat van bestuurders van de snorfiets, aldus de minister.