STOMP staat in menig gemeente prominent in het verkeersbeleid. De eerste stap van STOMP staat voor stappen. Stappen wil je graag stimuleren- maar wat betekent STOMP in termen van Duurzaam Veilig?
Stap voor stap
woensdag 2 april 2025
Beeld: Shutterstock
De voetganger bestaat niet
Allereerst is het goed om te beseffen dat er meer is dan de voetganger. Er bestaan veel ‘voetganger-achtigen’: denk aan scootmobielen, rolstoelrijders, mensen op een step of op een skateboard. En mensen die een tweewieler of ander voorwerp aan de hand meevoeren. Ook hardlopers zijn voetganger. En tot slot een groep ouderen -zij kunnen blijven lopen als fietsen niet meer goed gaat.
Veel ongevallen bestaan ook niet
Duurzaam Veilig staat voor ongevallen op voorhand voorkomen en anders in elk geval de ernst beperken. Allereerst is het vreemd dat een verkeersongeval zonder een voertuig per definitie geen verkeersongeval is… een ongeval met enkel een voetganger mag dus geen verkeersongeval heten. Maar een voetganger is wel degelijk verkeer. De vraag is wanneer die omissie eindelijk wordt gerepareerd?
Botsingen bestaan wel
Dan de aanrijdingen. De meeste ernstige ongevallen met voetgangers vinden plaats binnen de bebouwde kom en met een auto als tegenpartij. SWOV constateert dat er bij een botssnelheid lager dan 30 km/uur een redelijke grote kans op overleven is. Maar een aanrijding bij 30km/u leidt doorgaans nog steeds ernstig letsel bij een voetganger. De voetganger een warm hart toedragen is wel wat anders. Pas bij 15km/u is er een redelijke kans om ook zonder ernstig letsel weg te komen.
Als er geen trottoir is binnen de kom, of als het trottoir structureel is volgeparkeerd, dan zou een wegbeheerder onverwijld over moeten gaan tot het instellen van een snelheidslimiet van 15km/u. Dat geldt ook voor bestemmingslocaties: parkeerterreinen, wegen door parken en in winkelstraten. Juridisch kennen we 15km/u alleen als limiet in een erf - maar daar zijn dan wel weer de nodige eisen aan verbonden. Op naar een legale limiet van15km/u- zonder verdere eisen daaraan.
Buiten de bebouwde kom zijn doorgaans geen trottoirs aanwezig en als er dan ook geen fietspad is, dan is een situationeel bepaalde (als er voetgangers op de rijbaan aanwezig zijn) 1,5 meter afstand houden en 30km/u (en als 1,5 meter niet lukt: 15km/u) voor bestuurders wel het minimum zijn. Op deze punten kan Duurzaam Veilig nog wat aangescherpt worden.
Voor zover de automotive branche deze snelheid van een gewone fietser te langzaam vindt, dan had de branche toch eens moeten denken over het toepassen van een botsvriendelijk front op nieuwe auto’s.
Duurzaam veilig voor de voetganger
Als we de principes van Duurzaam Veilig vertalen naar de voetganger, dan ontstaat het volgende beeld:
|
Vanuit traditioneel Duurzaam Veilig |
Vanuit de voetganger |
|
1 Zo groot mogelijke aaneengesloten verblijfsgebieden |
Minimale doorsnijding van de bebouwde kom door (de nog resterende) 50km/u wegen |
|
2 Minimaal deel van de rit gaat over relatief onveilige wegen |
Geen onnodige oversteekplaatsen op de route |
|
3 Ritten zijn zo kort mogelijk [in termen van afstand] |
Wachttijd tijdens wandelen is zo kort mogelijk [in termen van tijd] |
|
4 Kortste en de veiligste route vallen samen |
De aantrekkelijkste route en de veiligste wandeling vallen samen |
|
5 Zoekgedrag wordt vermeden |
Afleiding en zoekgedrag voor de voetganger zijn mogelijk zonder onveilig |
|
6 Weg categorieën zijn herkenbaar |
Erf, trottoir en wandelpaden zijn duidelijk herkenbaar, voor voetgangers en bestuurders |
|
7 Aantal verkeersoplossingen is beperkt en uniform |
Het trottoir heeft één functie, niet zijnde het parkeren van auto’s - ook niet voor bezorgers. |
|
8 Conflicten met tegemoetkomend verkeer worden vermeden |
Een autonoom voetpad is de norm: geen uitritten of parkeerplaatsen achter het trottoir |
|
9 Conflicten met kruisend en overstekend verkeer worden vermeden |
Op erftoegangswegen is oversteken altijd veilig. Voorrang: waar veel wordt overgestoken of waar kinderen en ouderen oversteken beveiligde zebra’s toepassen |
|
10 Verkeerssoorten zijn gescheiden |
15 km/u (of 1,5m afstand en 30km/u) als het scheiden van verkeerssoorten geen praktijk is. |
|
11 Snelheden worden gereduceerd op potentiele conflictpunten |
Hogere snelheden alleen mogelijk op plekken waar geen potentiële conflictpunten zijn |
|
12 Er zijn geen obstakels langs de rijbaan. |
Er zijn geen onvlakheden in de voetgangersvoorzieningen |
Ik denk dat het goed is om komende tijd passende aandacht te besteden aan de veiligheid voetganger- door de voetganger passende aandacht te geven binnen integraal werken en handhaving. Er is nog heel wat laaghangend fruit!