Spoorlijn Utrecht - Breda betekent vervoers- én geldwinst

Lange tijd gold een spoorlijn van Utrecht naar Breda als 'de vergeten corridor'. Na publicatie eind maart van het gelijknamige rapport door BAM Rail en verkeerskundig adviesbureau Goudappel Coffeng, geldt een dergelijke treinverbinding ineens als kansrijk.

'Waren de realisatiekansen enkele maanden geleden nihil, nu taxeer ik de kans dat die lijn er komt op 50 procent’, zegt Bas Govers van Goudappel Coffeng. Het Deventer adviesbureau berekende de vervoerswaarde van de nieuwe lijn. De 'oogst' is 90.000 treinreizigers per dag, vergelijkbaar met de corridor Rotterdam/Den Haag - Utrecht. Voor de helft zijn dit nieuwkomers; 35 procent maakte gebruik van andere treinverbindingen en 15 procent gebruikte de bus. Deze score is veel hoger dan de uitkomst van een corridor-studie van bijna tien jaar geleden.
Dat er nu vervoerkundig veel meer te halen valt, komt omdat anno 1999 de spoorverbinding Utrecht - Breda als 'stand alone' onder de loep werd genomen. Bij de nieuwe studie is de spoorlijn daarentegen in de gehele oost-Randstedelijke context verkend. Als onderdeel van een intercity Almere - Roosendaal en met aanleg van andere 'missing links' naar het Drechtstedengebied, scoort de nieuwe spoorlijn boven verwachting.
Overheden, van laag tot hoog, reageerden geïnteresseerd. Een Kamermeerderheid schaarde zich achter nader onderzoek, waartoe minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat zich inmiddels heeft verplicht.
Treinreizigers op de lijn Utrecht - Breda weten al sinds jaar en dag dat zij in eerste instantie altijd de verkeerde kant op worden gestuurd. De treinverbinding loopt namelijk via Den Bosch of Rotterdam. Een nieuwe spoorlijn Utrecht - Breda maakt korte metten met die overtollige kilometers. Bovendien kan er 210 miljoen euro worden bespaard bij een gecombineerde uitvoering van ongeveer 65 kilometer lange treintracé met de toch al geagendeerde verbreding van de A27. Dat kost 1,75 miljard euro tegen 1,96 miljard bij gescheiden projectuitvoering. Die winst zit 'm vooral in de kunstwerken bij de drie rivierkruisingen die zo'n 60 procent van de totale projectkosten uitmaken. Extra besparing is volgens Govers mogelijk indien het combi-project leidt tot bescheidener configuratie van de uitgebreide A27, bijvoorbeeld als niet voor 2 x 4 rijstroken maar voor 2 x 3 rijstroken met vrachtwagenstrook wordt gekozen.
De nieuwe spoorlijn alléén is niet voldoende om de uitbreiding van de A27 geheel te schrappen. Dat zal het fileprobleem hier nauwelijks verminderen. Wel zal de nieuwe spoorverbinding dempende effecten hebben op het hele wegennet in de regio, met name op de verdere groei van het verkeer op de A27.
Lokale overheden reageerden in eerste instantie enthousiast. De geestdrift wordt echter getemperd door de vrees dat het combi-project tot latere aanpak van de A27 leidt. Govers bespeurt ook om die reden terughoudendheid bij Rijkswaterstaat. 'Die vrees is ook niet geheel onterecht', zegt hij. 'Anderzijds opent de nieuwe verbinding veel extra perspectieven waaraan men niet voorbij kan gaan. Met de aantakking richting Drechtsteden, berekenen wij alleen voor dit traject naar Utrecht al een vervoerscapaciteit van 36.000 reizigers per dag. We noemen Utrecht-Breda de 'vergeten corridor', maar evengoed zou je dat kunnen zeggen voor de lijn Utrecht-Dordrecht.'
'Er ontstaat een nieuwe distributie. Niet alleen wat herkomst en bestemmingen betreft, bijvoorbeeld in de woon-werkrelaties, maar óók de modal split gaat met de gecombineerde kwaliteitsverbetering voor weg en spoor op z'n kop.' De aanzuigende kracht van de nieuwe spoorlijn blijkt uit het feit dat eenderde van de reizigers verder reist dan Utrecht, Dordrecht of Breda. De nieuwe lijn kan stevige ontwikkelingsimpulsen geven, beklemtoont Ben van Schijndel van BAM Rail. Hij voorspelt dat dit het op vier na drukste tracé in en rond de Randstad wordt en dat het gebied onder de Amer bij Breda economisch nog aantrekkelijker wordt.Govers heeft er vertrouwen in dat de nieuwe spoorverbinding er komt, mede gezien het politieke klimaat. Niet alleen vanwege de discussies over het broeikas­effect, maar ook omdat nog kort geleden de Zuider­zeelijn werd geschrapt. 'Daarmee ligt er een hypotheek op het kabinet om het spoordossier serieus te nemen.'