Snelle Spaanse treinen bezig aan rappe opmars

Sinds 20 februari zijn Madrid en Barcelona per snelle trein met elkaar verbonden. Elk uur vertrekt in beide richtingen een gloednieuwe hogesnelheidstrein. Reistijd: 2 uur en 38 minuten. Retourtje tweede klas: 164 euro. Over het oude, bochtige traject bedroeg de snelste reistijd zes uur. Reizen per trein wordt nu zelfs voor de verstokte vliegreiziger aantrekkelijk.

De contouren van een enorm netwerk worden zichtbaar. De nieuwe HSL sluit aan op de in 1992 geopende snelle lijn van Madrid naar Sevilla, met een lengte van 461 km. De HSL-zijtak van Cordoba naar Malaga is sinds 2007 in bedrijf. In aanleg is een HSL van Barcelona, via een nieuwe tunnel door de Pyreneeën, naar Narbonne, waar in 2010 aansluiting komt op het bijna 2000 km lange Franse HSL-net, dat op zijn beurt is verbonden met uitlopers naar Londen, Keulen, Brussel en Amsterdam.
Ook in Duitsland en Italië zijn de laatste 20 jaar HSL-verbindingen over nieuwe rails ontstaan, waarop gemiddeld met 250 km/uur wordt gereden. In Frankrijk, dat in 1981 het spits afbeet met de opening van de HSL tussen Parijs en Lyon, wordt 300 tot 350 km/uur gehanteerd als standaard voor toekomstige lijnen.

Spanje
Doordat Madrid zich in het geografische middelpunt bevindt, is de Spaanse hoofdstad het hart van een stervormig net dat in aanleg is. Uit alle regio's van Spanje wordt het mogelijk om binnen drie uur de hoofdstad te bereiken. Uiteindelijk wil Spanje een net van 4000 km nieuwe HSL-verbindingen realiseren. Reeds in 2011 zal de lengte van het Spaanse snelle net de grens van 2000 km passeren en daarmee het Franse overtreffen. Andere Europese landen, en ook Japan, blijven ver achter.
Voor- en natransport zijn prima geregeld; de HSL bedient drie stations in Madrid en evenveel in Barcelona. Elk van deze zes stations wordt door ten minste twee verschillende metrolijnen aangedaan. De meeste metrolijnen in Madrid en Barcelona zijn pas in de laatste 15 jaar aangelegd. Nieuwe metroverbindingen volgen in hoog tempo, waaronder metrolijn 9 in Barcelona, die na voltooiing in 2010 met een lengte van 43 km de langste metro lijn ter wereld zal zijn die ooit als één project is gerealiseerd over de volle lengte.

Concurrentie
Binnen enkele jaren zal er een doorgaande, interoperabele HSL van Amsterdam of Brussel naar Sevilla rijden, of zelfs van Stockholm naar Malaga. In de reizigersdienst zullen echter geen doorgaande verbindingen komen. Uit marktonderzoek door de Franse spoorwegen is gebleken dat de snelle trein een sterke concurrent is van het vliegtuig zolang de reisduur onder de drie uur ligt. De reistijd per TGV over de vier jaar geleden geopende HSL van Parijs naar Marseille, met een lengte van 750 km, bedraagt dan ook 2 uur 58 minuten. Een doorgaande TGV-rit vanuit de Benelux naar Malaga zou naar schatting tien uur duren. Bij een dergelijke reisduur is het vliegtuig in het voordeel.
De laatste jaren wint de positie van de trein aan kracht door de enorme congestie op de weg en in de lucht. Ook de tijdrovende veiligheidscontroles op vliegvelden leiden ertoe dat de trein als alternatief voor het vliegtuig in opkomst is. Er is optimisme dat reizigers in de toekomst makkelijker een reistijd van vier of vijf uur zullen accepteren, door het comfort en de stiptheid van de snelle treintypen. Ook de veiligheid telt steeds meer als factor. In de afgelopen 27 jaar zijn per Franse TGV 1,5 miljard reizigers per snelle trein vervoerd, zonder een enkel dodelijk ongeval. Qua veiligheid steekt de trein het vliegtuig naar de kroon.