‘Snelle oplossing weesfietsenprobleem is mogelijk’

Halvering van het 'weesfietsenprobleem’ bij grote stations is binnen een tijdsbestek van enkele weken mogelijk. Een verbodsbepaling, goede lokale samenwerking tussen ProRail en gemeente plus een opslagmogelijkheid van opgespoorde weesfietsen zijn de voornaamste ingrediënten.

Dat is de mening van Dirk Ligtermoet van het Gouwse adviesbureau Ligtermoet & Partners dat zich eerder in het weesfietsenprobleem verdiepte. Vooral bij centrumstations van grotere steden wordt tot wel 20 procent van de onbewaakte stallingscapaciteit in beslag genomen door fietsen waar niemand meer naar omkijkt en die kennelijk gedumpt zijn.
Het kabinet kondigde kortgeleden een aanvalsplan 'Weg met de weesfiets' aan. Dit in het kader van het actieplan 'Groei op het spoor'. Daarin staan maatregelen om het treingebruik jaarlijks 5 procent te laten groeien. Meer faciliteiten in voor- en natransport behoren hiertoe.
In het voortransport naar het station steeg de rol van de fiets tussen 2000 en 2005 van 23 naar 39 procent. Of dat hoge aandeel kan worden vastgehouden, is de vraag. Het fietsgebruik naar het station wordt beïnvloed door bijvoorbeeld weersomstandigheden maar ook conjuncturele factoren, zoals de prijs van de strippenkaart. Last but not least speelt stallingscapaciteit in grotere gemeenten een rol.
'Nieuwe stallingsruimte kost per fiets al gauw 400 euro. Bij ondergrondse oplossingen kan dat oplopen tot 1000 euro. Maar op de korte termijn kan voor minder geld al veel worden geoogst', meent Ligtermoet. Hij vindt dat gemeenten eerst een verbod moeten instellen om fietsen langer dan bijvoorbeeld drie weken binnen een bepaalde straal rond het station te laten staan. Dat moet consequent worden gehandhaafd. Met een sticker over achterwiel en achterspatbord kan makkelijk worden vastgesteld welke fietsen in die drie weken 'onbewogen' zijn gebleven.
'Het vergt intensieve personele controle, maar als men het combineert met taken van mensen die in de stationsomgeving toch al toezicht op de openbare ruimte houden, hoeft dat geen groot probleem te zijn', aldus Ligtermoet. Hij voorspelt dat op deze wijze in korte tijd 10 procent stallingscapaciteit kan worden vrijgemaakt. En dat voor een bedrag dat niet in verhouding staat tot plaatsing van nieuwe rekken.

Depotprobleem
In Groningen, waar deze methode structureel wordt uitgevoerd, wist men het aantal weesfietsen tot 3 à 5 procent terug te dringen. Veel gemeenten laten zich echter op voorhand weerhouden omdat ze een nieuw 'stallingsprobleem' vrezen: waar laten ze immers de honderden opgespoorde weesfietsen?
'Waar een wil is, is een weg', meent Ligtermoet. 'Loop eens rond in de stad en je ziet genoeg mogelijkheden om weesfietsen op te slaan. Dat zou toch werkelijk geen rem op een actieve aanpak van het probleem mogen zijn. In de praktijk is het dat echter vaak nog wel.'
Een centraal geregisseerd 'aanvalsplan' zal zijns inziens weinig effect sorteren zolang gemeenten en ProRail als formele 'probleemeigenaar' de handen niet ineenslaan en tegelijk korte metten wordt gemaakt met het zijns inziens theoretische depotprobleem.
Voor het tijdvak tot 2012 legt het kabinet zelf 20 miljoen euro op tafel. Behalve voor 'Weg met de weesfiets' is dat geld bestemd voor aanleg van 20.000 extra fietsparkeerplaatsen bij stations.