Serious game voor regionale wegbeheerders (VK 1/2011)

Martijn Van de Lindeloof - Adviseur Mobiliteit, Grontmij

Serious gaming met microsimulatie als springplank voor regionaal netwerkdenken

Een samenvatting van dit artikel is gepubliceerd in Verkeerskunde 1/2011

Eerste Regionale Verkeersdemo in regio Arnhem

De lange termijnaanpak van regionale fileproblematiek levert veel uitdagingen op, zeker wanneer de problemen zowel op lokale, regionale als nationale wegen optreden. Regionaal netwerkdenken is hierbij onontbeerlijk om de problemen, hun oplossingen en hun onderlinge beïnvloeding inzichtelijk te maken. Onlangs hebben de wegbeheerders in de regio Arnhem op uitnodiging van Grontmij hiertoe een nieuwe aanvliegroute getest tijdens de Regionale Verkeersdemo.

Doorstromingsmaatregelen

De Regionale Verkeersdemo is een themadag waarop alle wegbeheerders in de regio gezamenlijk doorstromingsmaatregelen uit konden testen in een dynamisch microsimulatiemodel. Dit leverde waardevolle inzichten op voor de regionale problematiek én voor de wijze waarop een regionale microsimulatie kan helpen de oplossingen inzichtelijk te maken.

De Regionale Verkeersdemo werd gefaciliteerd door Grontmij en vond plaats in management game-stijl: Serious gaming. De deelnemende wegbeheerders brachten in meerdere rondes maatregelvoorstellen in. De maatregelen werden daarna gesimuleerd in microsimulatiepakket Paramics. Het model toont de afwikkeling realtime op voertuigniveau, en brengt file-opbouw en terugslag op andere delen van het wegennet (het zogenaamde ‘olievlekeffect’) realistisch in beeld. De getoonde effecten vormden weer input voor nieuwe of vervangende maatregelen in de daaropvolgende ronde. Per ronde beschikten de deelnemers over een virtueel bestedingsbudget en een maatregelcatalogus. In Paramics zijn vooraf het wegennet en de rittenmatrix van de regio Arnhem opgebouwd.

Nieuwe oplossingen

Van de organisatie en de spelconfiguratie gaat één belangrijke prikkel uit: lokale problemen oplossen is goed, regionale oplossingen zijn beter! De deelnemers werden door Grontmij uitgedaagd om elkaar op te zoeken, hun budgetten te bundelen en de mobiliteitsaanpak zo naar een regionaal niveau op te schalen. De oplossingen die regionaal het meest effectief zijn, konden alleen bekostigd worden door de krachten en budgetten te bundelen. Hieruit zijn creatieve oplossingen naar voren gekomen die nog niet eerder modelmatig in kaart waren gebracht, maar die verrassend positieve effecten hadden. Zo werden van knooppunt Velperbroek meerdere nieuwe configuraties gesimuleerd. Ook bleek soms dat maatregelen die altijd als zeer effectief waren verondersteld, in de praktijk alleen maar voor grotere problemen zorgen, zij het op een andere locatie; die ene rotonde verderop, of de naastgelegen gemeente.

Wetende dat een gezamenlijke regionale netwerksimulatie zulke waardevolle inzichten kan opleveren in doorstromingsproblematiek rijst de vraag: waarom wordt iets dergelijks niet vaker toegepast? Hierop zijn vele antwoorden mogelijk. Eén ervan kwam tijdens de Regionale Verkeersdemo nadrukkelijk aan bod: regionaal dekkende microsimulaties zijn relatief nieuw, en de bovengenoemde meerwaarde is bij velen nog onbekend. Een ander aspect is behoud van kwaliteit op de langere termijn: op regionaal niveau dienen afspraken te worden gemaakt om de kwaliteit en bruikbaarheid van dergelijke modellen voor alle wegbeheerders te blijven borgen. Achterliggend doel: een slagvaardiger en beter inzetbaar model.

Waardevolle inzichten door serious gaming

Zo is de afdronk van de eerste Regionale Verkeersdemo in twee opzichten positief: met serious gaming zijn waardevolle nieuwe inzichten opgedaan in de gevoeligheid van het regionale wegennet en de robuustheid van oplossingen. Daarnaast is de barrière verwoord waar wegbeheerders tegenaan lopen bij hun wens om een microsimulatiemodel op netwerkniveau in te zetten, en is hiervoor op regionaal niveau een doorkijk geboden naar het oplossen hiervan. De overtuiging is dat eventuele nieuwe edities van de Regionale Verkeersdemo ook in andere regio’s voor dergelijke waardevolle inzichten kunnen zorgen.