Ronse prijsstunt met openbaar vervoer

De Belgische gemeente Ronse is niet een plaats waar je een revolutie in het openbaar vervoer verwacht. Een stadje van niet meer dan 24.000 inwoners met een handjevol buslijnen van het bedrijf dat heel Vlaanderen bedient: De Lijn. Toch valt Ronse op doordat ze zich als prijsstunter opstelt in de marketing van het openbaar vervoer; een rol die in Nederland meestal aan bedrijven wordt overgelaten.
Ronse heeft met De Lijn in 2003 een buslijnennet ingevoerd om aan het nationale decreet voor de basismobiliteit te voldoen. De gemeente heeft dat net ook gratis gemaakt voor zijn burgers, maar schakelde op 1 januari 2005 terug naar betaald ov, met korting op de prijs van abonnementen. ‘Het was vanaf het begin duidelijk dat het gratis openbaar vervoer een tijdelijke maatregel was’, vertelt mobiliteitsambtenaar Johan De Clerq. ’Het stadsbestuur blijft ook in dit jaar een bedrag van 135.000 euro investeren, maar nu in de abonnementskosten.’ Reden voor de omschakeling is de sterke toename in het gebruik.
Waarom zou een gemeente haar burgers eerst iets lekkers voorhouden en het daarna weer terugtrekken? ‘We wisten dat ons budget vanaf 2005 ontoereikend zou zijn’, vertelt De Clerq, ‘want het bedrag dat de stad aan De Lijn moet betalen neemt toe in de eerste vijf jaar na invoering van de basismobiliteit. Maar we hadden ook een andere reden: mensen namen de bus vaak voor zeer korte verplaatsingen.’ Nu geeft de stad 75 procent korting op alle jaarabonnementen.
Een nieuw product gedurende enige tijd gratis uitdelen tot het bekendheid geniet is in de marketing geen vreemd concept, maar in het Nederlandse openbaar vervoer tot nu toe wel. Het enige Nederlandse equivalent is de actie van Connexxion, dat kort na de introductie van Maxx in Almere enkele duizenden gratis tienrittenkaarten uitdeelde.
Is dit de voorbode van een nieuwe trend in België? ‘Tot nu toe is Ronse de enige gemeente die precies dit pad heeft gekozen’, zegt Marianne Thijsbaert, mobiliteitsconsulent bij De Lijn. ‘De gemeente Lede zit wel op hetzelfde spoor, maar zij hebben pas een jaar gratis ov en kunnen dat nu nog betalen. Er zijn wel heel wat gemeenten die in de loop der jaren bijvoorbeeld minder korting op abonnementen zijn gaan geven.’
Zo vreemd is dat niet, want bijna de helft van alle 308 Vlaamse gemeenten is inmiddels derdebetaler: zij leggen geld bij op abonnementen voor hun burgers, of maken alle bussen binnen de gemeentegrenzen voor iedereen gratis, zoals in pionierstad Hasselt. In Nederland wordt deze formule nauwelijks toegepast, tenzij de incidentele gratis bus op zaterdag meetelt, zoals die in Dordrecht. Wel hebben gemeenteverbanden rond Groningen en Amersfoort specifieke buslijnen gratis gemaakt voor wvg’ers om hen uit de duurdere Regiotaxi te lokken.
Het meest in de buurt van het Vlaamse voorbeeld komt Tilburg: daar kunnen alle 55-plussers sinds 1 oktober met een speciale pas gratis in de bus, een actie die specifiek is bedoeld om de sociale integratie van ouderen te bevorderen. Deze actie, ingegeven vanuit de politiek, kan overigens voorlopig niet langer lopen dan juli 2007. Dan wordt de provincie Noord-Brabant verantwoordelijk voor de stadsconcessie en moet de financiering opnieuw worden bekeken.