Rijkswaterstaat test eerste sterke, botsvriendelijke draagmast

Botsvriendelijke masten - Europees gedefinieerd in de standaard EN-12767 - staan voor masten die bij aanrijding de kans op letsel of erger verkleinen voor de weggebruiker. De functionaliteit van een mast als drager van een bord, lichtbak of A-portaalopstelling moet daarentegen wel sterk genoeg zijn conform EN-12899-1. In de praktijk kunnen beide normen botsten. Een eerste ‘mast’ die voldoet aan beide normen, prijkt sinds augustus op de N65 bij Vught.

Om te voldoen aan de nieuwe veiligheidsrichtlijnen voor masten besloot Rijkswaterstaat eind vorig jaar dat botsvriendelijke masten, in obstakelvrije zones langs autosnelwegen, toegepast moeten worden die voldoen aan het veiligheidsniveau 100,NE,3. Daarbij staat het eerste getal voor de voertuigsnelheid in km/uur. In Nederland worden masten altijd getest op 35 km/uur en afhankelijk van de toepassing op 50, 70, of 100 km/uur. Daarnaast worden per snelheidsklasse drie absorptieniveaus onderscheiden: HE (high energie absorbing), LE (low energie absorbing) en NE (non energie absorbing). HE brengt het voertuig tot staan, NE vertraagt het voertuig zo min mogelijk. LE is een tussenvorm. Het laatste getal 1, 2 of 3 is de code voor de veiligheid van de inzittenden. Deze codering heeft een relatie met de ASI (acceleration severtiy index)- en THIV (theoretical head impect velocity)-waarde. Beide hebben te maken met ontstane G-krachten op de passagiers in diverse richtingen (x,y,z). Als regel geldt: hoe hoger de code, hoe lager die krachten mogen zijn.
Deze veiligheidseisen moeten echter worden gecombineerd met het primaire doel van een mast: het dragen van een bord, lichtarmatuur of verkeerslicht onder alle vormen van belastingen (wind, buig en torsie). De sterkte waaraan deze masten moeten voldoen staan omschreven in de norm EN 12899-1 en de NEN EN 40 voor lichtmasten.
Een recent geplaatste mast op de N65 bij Vught haalt de combinatie van botsvriendelijkheid en sterkte uit een speciaal profiel dat bestaat uit meerdere ovalen buisjes die als één deel parallel aan elkaar worden getrokken uit een mal. Later wordt deze vorm ‘open’ getrokken tot één zijde van de driehoek of vierkante mast. Iedere zijkant wordt vervolgens in elkaar geschoven en vastgeknepen op een vooraf bepaalde afstand en sterkte zonder lijm, lastechniek, nagels of bouten te gebruiken.
Rijkswaterstaat heeft inmiddels een eerste botsvriendelijke draagmast geplaatst bij op de N65 bij Vught. ’Min of meer uit nood geboren’, verklaart Toine Adams, projectleider en productmanager openbare verlichting bij Rijkswaterstaat Noord-Brabant, de plaatsing van deze mast. ‘We moesten een bestaande mast verplaatsten naar een punt waar geen ruimte was voor een beschermende geleiderail. De nu toegepaste, zogeheten Lattix-mast voldeed op dat moment aan alle voorwaarden die we aan een mast op dit punt stelden. Het is een innovatieve ervaring die we goed monitoren.’ Of de mast bevalt en breder wordt uitgerold, hangt vooral af van de toepassingsmogelijkheden. Zo waren er tijdens de plaatsing van de mast nog wat creatieve ingrepen nodig om het snelheidswaarschuwings-bord goed te bevestigen en van een veilige stroomvoorziening te voorzien.

‘Duur’
Deze botsvriendelijke veiligheidsmasten zijn ruw genomen tweemaal zo duur als een stalen mast, zegt directeur-eigenaar Ron de Vries van Demec, Nederlands distributeur van de Lattix-mast. ’Echter, doordat bij toepassing van zo’n mast de geleiderail in sommige gevallen achterwege mag blijven kan het geheel wel eens gunstiger worden.’