Pionieren met inpassingsplan

Een nieuw instrument, een nieuw proces. Zo vat juridisch adviseur Edwin Hartkamp de eerste Noord-Hollandse ervaringen samen met het inpassingsplan. Dit nieuwe Wro-instrument biedt de mogelijkheid voor rijk en provincie om de barrièrewerking van bestemmingsplannen en instemmingsplannen onder voorwaarden te doorbreken.

Sinds de invoering van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) op 1 juli 2008 hebben rijk en  provincies de bevoegdheid om inpassingsplannen vast te stellen. Hiermee kan een bestemmingsplan (door rijk of provincie) of een provinciaal instemmingsplan (door het rijk) worden overruled.

De provincie Noord-Holland zag kansen en ging aan de slag. Edwin Hartkamp, juridisch adviseur bij de provincie, begeleidt diverse inpassingsplannen. Hij is ook betrokken bij het allereerste plan: de reconstructie van het N242-tracé bij Heerhugowaard; beter bekend als de Smuigelweg. Omdat de ingreep – de aanleg van een turborotonde – niet paste binnen de bestemmingsplannen van twee gemeenten in kwestie, besloot Noord-Holland tot het inzetten van het inpassingsplan. Hartkamp verwacht dat in Noord-Holland de komende jaren bij ongeveer tien projecten het inpassingsplan zal worden ingezet.

‘Bij pionieren met een nieuw instrument, moet de vinger aan de pols worden gehouden’, zegt hij. En het inpassingsplan vereist een andere instelling van de provincie. ‘Niet langer met een rode pen door de bestemmingsplannen van gemeenten, maar pro-actief plannen ontwikkelen en daarbij anderen betrekken.’

‘Het inpassingsplan moet worden gezien in het licht van een nieuw systeem van de Wro waarin alle overheidslagen dezelfde soort instrumenten hebben gekregen’, voegt Francien Schölvinck, juridisch beleidsmedewerkster in Noord-Holland, toe. In de oude Wro gold het goedkeuringsvereiste op bestemmingsplannen. In plaats daarvan kwamen andere juridische instrumenten. Consequentie van het verdwijnen van het goedkeuringsvereiste is dat de provincie nu zelf haar provinciaal belang moet realiseren, bijvoorbeeld door het inpassingsplan.

Wanneer er precies sprake is van ‘provinciaal belang’, daarin laat de Wro ruimte. In geval van een provinciale weg is die overduidelijk. ‘Waar de waterscheiding komt, zal de praktijk leren’, meent Hartkamp. Schölvinck stelt dat de zaak daarnaast ook belangrijk genoeg moet zijn om op te pakken.’ Zowel kleinschalige (de Smuigelweg) als grootschalige projecten (het Wieringerrandmeer en de Bloemendalerpolder) zijn mogelijk.

De regierol van de provincie betekent volgens beide medewerkers niet dat de provincie alles op zich moet nemen. Ze kan het ook bij de gemeenten laten wanneer deze dit beter kunnen of gezamenlijk een project oppakken. De sturingsfilosofie uit de Nota Ruimte blijft overeind: ‘decentraal wat kan, centraal wat moet’.

 
Auteur: Joske van Lith