Overheidssteun moet het publieke belang van ov versterken

De overheid moet het openbaar blijven steunen, maar tevens het publieke belang sterker benadrukken, borgen en verbeteren. Zij moet daartoe het hoofdrailnet herdefiniëren, NS en Prorail meer aansturen op beleid dan op uitvoering, de regionale ov-autoriteiten financieel versterken en de strakke concessieverplichting versoepelen. Dat advies geeft de Raad voor Verkeer en Waterstaat aan de vooravond van de Nota Mobiliteit.

Wat is nu het publieke belang van de steun aan het openbaar vervoer? Dat vroegen de minister en staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat in december aan de Raad voor V&W in het kader van de voorbereiding van de Nota Mobiliteit. De Raad heeft de opdracht breed opgevat en ook gekeken hoe de overheidssteun het publieke belang kan borgen en verbeteren. Hoewel de Raad ervan overtuigd is dat er zonder overheidssteun een redelijk ov-aanbod tot stand zou komen, zouden bepaalde maatschappelijke waarden ongewenst in het gedrang komen. Goede verbindingen met bijvoorbeeld onderwijsinstellingen zijn essentieel, aldus de Raad. Het hoofdrailnet moet vooral de landsdelen en de belangrijkste economische centra verbinden. Dat vergt zowel uitbreidingen, zoals de lijn Leeuwarden-Groningen als ook het afstoten van lijnen met een regionaal karakter. De regionale ov-autoriteiten moeten financieel sterker worden, waardoor hun verantwoordelijkheden zullen toenemen. De Raad adviseert daarbij de mogelijkheid om zelf belastingen te heffen. Ook moet de concessiesystematiek voor het hoofdrailnet en het voor het regionale vervoer worden herzien. De overheden sturen te nadrukkelijk op uitvoeringsaspecten, terwijl er meer geëxperimenteerd zou moeten worden met nieuwe vormen van openbaar vervoer. Die uitvoering komt wel tot stand tussen vervoerder en consumentenorganisaties, aldus de Raad.

Reactie
Prorail en NS reageren lauw op het Raadsadvies. Prorail zit niet te wachten op aanpassingen van het railnet, zolang de robuustheid van het huidige systeem niet gewaarborgd is en NS onthoudt zich van commentaar. ‘Het advies is niet aan ons gericht’ laat NS weten. De reactie van de minister zal zij kenbaar maken via de Nota Mobiliteit.