NVC-papers: Modellen

Tijdens het Nationaal Verkeerskundecongres op 2 en 3 november in Zwolle worden 44 papers gepresenteerd en/of gepubliceerd. Hieronder een samenvatting van drie gepubliceerde papers over modellen: Fietsmodellering, snelheid als indicator voor verkeersveiligheid en capaciteitsschatting van turborotondes op voertuig- en stroomniveau.

Fietsmodellering, gewenste toepassingen en doorontwikkeling
Peter Morsink, Erik Toes, Rens van Overdijk, Royal HaskoningDHV en Atze Dijkstra, SWOV gaan in op de mogelijkheden van fietsmodellering.

In vergelijking met de modellering van autoverkeer vraagt fietsverkeer om een aangepaste modelaanpak wat betreft het detailniveau van het netwerk en het verdisconteren van specifiek fietsgedrag. Twee ontwikkelingen spelen op dit terrein een rol: routekeuze door fietsers en de interactie tussen fietsers en auto’s op kruispunten.

Resultaten van een stated-preference onderzoek, toegepast in een verkeersmodel in het pakket Aimsun, geven inzicht in de mogelijkheden van het pakket (interactie tussen modaliteiten op kruispuntniveau) en de relaties tussen modeluitkomsten en waargenomen gedrag in de praktijk. Met de einduitkomsten van het onderzoek worden verbanden gelegd tussen de samenstelling van verkeersstromen (het effect van de toename van oudere verkeersdeelnemers) en de frequentie van risicovolle conflictsituaties en reistijden. Uiteindelijk zullen de resultaten helpen om de effecten van verschillende kruispunttypes en -ontwerpen op de verkeersveiligheid vast te stellen.

In deze (discussie)paper verkennen de auteurs verdere gewenste toepassingen, mogelijke invulling van de modellen op de korte termijn en aandachtspunten voor doorontwikkeling van de modellen.

Snelheid als indicator voor verkeersveiligheid: van theorie naar praktijk
Hans van Mook, Antea Group, en Ruud Dodemont, Stadsregio Amsterdam beschrijven hoe snelheid een indicator is voor verkeersveiligheid.

Na een jarenlange gestage verbetering van de verkeersveiligheid in Nederland bleek dit jaar dat in 2015 een negatieve trendreuk heeft plaatsgevonden. Verkeersveiligheid blijft daarom in de Stadsregio hoog op de agenda staan. De verkeersveiligheidspartners in de Stadsregio Amsterdam zijn het er over eens dat de snelheid van het verkeer een goede indicator is voor verkeersveiligheid.

De Stadsregio wil de indicator snelheid gebruiken voor het bepalen van infrastructurele aandachtspunten en van locaties waar effectief kan worden gehandhaafd. Alleen het aangeven dat snelheid een interessante en waardevolle indicator is om grip te krijgen op verkeersveiligheid en het beschikken over theoretische kaders, is onvoldoende om als regio ook gezamenlijk echt met snelheid aan de slag te gaan.

De Stadsregio doorloopt in 2016 een uitvoerig proces om de theorie tastbaar te maken en een verbinding te maken naar een regionaal werkproces. In deze paper wordt een samenvatting gegeven van het proces dat de Stadsregio Amsterdam samen met de verkeersveiligheidspartners heeft doorlopen.

Capaciteitsschatting van turborotondes op voertuig- en stroomniveau
Bertus Fortuijn en Serge Hoogendoorn, TU Delft, beschrijven aanvullend onderzoek dat zich richt op verschillen in parameterwaarden van lineaire capaciteitsmodellen en modellen op basis van de hiaatacceptatietheorie.

In de literatuur worden lineaire capaciteitsmodellen en exponentiële modellen op basis van de hiaatacceptatietheorie onderscheiden naast simulatiemodellen. Parameters voor de lineaire modellen kunnen alleen worden geschat op stroomniveau, terwijl de hiaatacceptatietheorie ervan uitgaat dat de gedragsparameters (kritisch hiaat, oprijvolgtijd en minimum volgtijd) op voertuigniveau bepaald kunnen worden. Maar ook dan zijn vanwege het schijnconflict metingen op stroomniveau in een verzadigde situatie noodzakelijk.

Validaties van schattingen op basis van de hiaatacceptatietheorie laten zien, dat deze voor enkelstrooksrotondes bevredigende resultaten oplevert, maar dat dit niet geldt voor meer complexe situaties. Aanvullend onderzoek zal nodig zijn om te achterhalen welke assumpties in de hiaatacceptatiemodellen hiervoor verantwoordelijk zijn.

Niettemin zijn de resultaten van een exponentieel model met parameters die op stroomniveau zijn aangepast beter, dan die van een lineair model. In vergelijking met onderzoek in Duitsland is de capaciteit van turborotondes hoger dan van de compacte tweestrooksrotonde die daar tot voor kort standaard was.

Fortuijn en Hoogendoorn beschrijven de resultaten van dat proces. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de assumpties die ten grondslag liggen aan de hiaatacceptatiemodellen. 

Het NVC op 2 en 3 november
Klik hier voor een overzicht van alle (gepresenteerde en) gepubliceerde papers. Meer weten over het Nationaal verkeerskundecongres? Bekijk het programma of reserveer alvast een plek.

 
Auteur: Else Adriaans