Mobiliteit is geen doel, maar een randvoorwaarde

“In alle welvarende culturen besteden mensen een bepaald percentage van hun tijd aan mobiel zijn, iedereen besteedt een percentage van zijn inkomen aan mobiliteit. We hebben allemaal een soort nomade in ons, voelen de behoefte om te verplaatsen. Dat zal zo blijven. Dat is een soort natuurwet, hoe eenvoudiger je het maakt voor mensen om zich te verplaatsen hoe meer ze daar gebruik van maken. Dat zie je bij alles, ook bij de inzet naar andere modaliteiten, de modal shift, is de ervaring dat dit per saldo soms tot meer mobiliteit leidt. Maar ook, stel dat we alle vluchten binnen Europa gaan vervangen door de trein, omdat dat duurzamer is, kan het onbedoelde gevolg weleens zijn dat we meer intercontinentaal gaan vliegen.”

Dat vertelt hoogleraar gebiedsontwikkeling (TU Delft) Co Verdaas, gevraagd naar zijn visie op mobiliteit. “De toekomst zal, hoe dan ook, duurzaam zijn. Maar CO2-neutraal zijn en een circulaire economie vragen om politieke keuzes. Er zijn geen absolute waarheden over wat je wel of niet moet doen.”

“Het is fijn dat je mobiel kunt zijn, dat je je kunt verplaatsen. Dat is niet iets slechts. We moeten wel goed nadenken over hoe we de toekomst van mobiliteit gaan organiseren. Gebiedsontwikkeling die indruist tegen de behoefte van mensen gaat hem niet worden, maar we kunnen wel op een duurzame manier mobiliteit organiseren.”

Terug naar de werkelijkheid

“Vóór corona hielden we ons vooral bezig met de opgave om een miljoen woningen te ontwikkelen, het regionale bus- en treinverkeer liep vol, we stonden collectief in de file. De cliffhanger waarvan we nu de uitkomst afwachten is de grote terugkeer naar de oude werkelijkheid. Gaan we terug naar hoe het was, of zijn we voor het eerst in de geschiedenis in staat om, daar waar het kan, het hybride werken te omarmen?”

“Ik zie wel dat de jongste generatie lessen geleerd heeft van de coronapandemie en die lessen mee zal nemen als ze zelf beslissingen gaan nemen. Ze zijn zich bewust van hun eigen kwetsbaarheid en van het belang van een ontspannen leefomgeving. Ze willen bijvoorbeeld ook een huis met een fijne werkplek. Dat zijn allemaal effecten die merkbaar zullen worden de komende jaren. We weten niet hoe structureel dat is, daar durf ik geen voorspelling aan te wagen (of over te doen). Ik merk wel dat we productiever zijn geworden, zeker die groep die thuis kan werken. Vroeger stapte je in de trein of de auto voor een afspraak, nu doe je dat via videovergaderen. Dat maakt een dag wel drukker.”

“We moeten erkennen dat de behoefte aan mobiliteit een gegeven is, aan de andere kant hebben we nu het momentum mee om ingesloten routines en patronen te doorbreken. Het is tijd voor introspectie, voor zelfreflectie. Ga bedenken wat de nieuwe werkelijkheid moet worden. Wat vergt dat van je systemen? Soms redeneren we impliciet vanuit wat we zelf wenselijk achten. Wees je daar bewust van, wat voor jou een wenselijke toekomst is, is dat niet voor iedereen. De kans is groot dat er mensen zijn die een hele andere toekomst voor ogen hebben. Daar ontwerp je óók voor, wat dat betreft wil ik wel een winstwaarschuwing afgeven.”

Nabijheid en verbinden

Het thema van het Nationaal verkeerskundecongres is ‘nabijheid door verbinden’. “Een nieuw loot aan de tak van de gebiedsontwikkeling is de sociale duurzaamheid. Wat maakt nou dat mensen zich betrokken voelen met de omgeving? Er moet een balans zijn tussen het recht om je met niemand te bemoeien en de mogelijkheid om elkaar te ontmoeten. We denken vaak in functies bij het inrichten van de openbare ruimte, we moeten ook in ‘capabilities’, denken. Wat maakt nou dat mensen gebruikmaken van de ruimte? Dat is nog onontgonnen terrein. Een inclusieve wijk vraagt erom dat je nadenkt over de behoeften van mensen, en het begrip dat dat per individu, per dag en per levensfase anders is.

Nationaal verkeerskundecongres 2021

Kom ook verbinden, praten, discussiëren en elkaar ontmoeten tijdens hét congres voor en door verkeerskundige en mobiliteitsprofessionals! Het Nationaal verkeerskundecongres 2021 is op donderdag 4 november in de Jaarbeurs in Utrecht. Volg een boeiend programma vol nieuwe inzichten, bezoek sessies gebaseerd op papers geschreven door úw vakgenoten en blijf vooral voor de spetterende afsluiting en de gezellig borrel. Tot dan!
Aanmelden kan hier.