Minder wegverkeer? Sobere weguitbreiding A9 en SAA

‘Wegverbreding leeglopende A9 stuit op kritiek’, kopt Trouw op 13 augustus. Uit cijfers van Rijkswaterstaat blijkt dat het aantal auto’s dat op de nog uit te breiden A9 rijdt, sterk achterblijft blijft bij de verwachtingen. Het Centraal Planbureau dat in 2008 een second opinion uitvoerde op de KBA voor deze uitbreiding, pleit nu voor een heronderzoek naar de uitbreidingsplannen. Ook hoogleraar Bert van Wee acht een versobering van deze weguitbreidingsplannen verantwoord.

Het Centraal Planbureau (CPB) wees eerder al op optimistische prognoses over het aantal auto’s op het wegtraject Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA) waar de uitbreidingsplannen van de A9 deel vanuit maken. Nu blijkt dat die cijfers inderdaad te hoog zijn, vindt het CPB nu de tijd om alsnog de uitbreidingsplannen opnieuw te bestuderen.

Wetenschap stelt dalend autogebruik vast

Hoogleraar transportbeleid Bert van Wee wijst erop dat In de wetenschappelijke literatuur inmiddels zo’n 5 papers zijn verschenen met de boodschap dat op zijn minst de groei in autobezit en –gebruik afneemt, en soms zelfs geheel tot stilstand is gekomen. Er worden diverse verklaringen gegeven. Sommige zijn – naar hij hoopt - niet blijvend, met name de crisis, andere zijn dat volgens hem wel, zoals demografische ontwikkelingen. Daarnaast zijn er ontwikkelingen die het karakter hebben van een trendbreuk. Daarbij gaat het er vooral om dat jongeren zich minder op de auto richten dan even oude jongeren van bijvoorbeeld enkele decennia geleden. Zo is het rijbewijsbezit onder twintigers in Duitsland afgenomen van een percentage van ooit 80 procent naar 69 procent nu.  Verklaringen hiervoor zijn volgens van Wee, ‘ de afnemende status van auto’s onder jongere, de toegenomen gerichtheid op ICT, en daarmee samenhangend de behoefte om zoveel mogelijk online te willen zijn; wat in de auto minder goed gaat dan in de trein, of niet-reizend.’ 

Ministerie IenM wijst op langetermijnefffect

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu stelt dat de gegevens van het afgelopen jaar een minder snelle groei, of soms zelf daling, van het aantal vervoersbewegingen laten zien. Het ministerie wijt dit vooralsnog aan het effect van wegenprojecten elders en de  economische crisis waar we nu in zitten. Maar ook verwacht het ministerie dat de toename in vervoersbewegingen op termijn zeker door zal zetten. ‘Er zit nu alleen een vertraging in de groei.’

Kosten weguitbreiding hoger dan baten

‘In Nederland hebben we nog geen stilstand in de groei van het autobezit en –gebruik aangetroffen, maar als de trendbreuk zoals waargenomen in andere landen, ook in Nederland gaat spelen - wat zo maar zou kunnen, want waarom zouden Nederlanders anders zijn dan bijvoorbeeld Duitsers, Engelsen of mensen in Scandinavische landen?-  moeten we ermee rekening houden dat het rendement van meer weguitbreidingen minder groot is en dat mogelijk de kosten groter zijn dan de baten.

Versobering A9 meest gunstige KBA

Versobering op het SAA-traject kan volgens Van Wee prima, ook hij was betrokken bij de second opinion die het CPB in 2008 maakte op de KBA voor dit traject. ‘Uit die KBA bleek al dat een sobere uitvoering de gunstigste baten-kostenverhouding had. Bovendien kun je best eerst kiezen voor versobering. Mocht de trend naar minder autogebruik zich niet doorzetten, kun je later alsnog kiezen voor extra wegverbredingen op de ‘minder rendabele plekken’.

Het  ministerie stelt dat de uitbreiding van het onderdeel A9 van belang is voor het verhogen van de bereikbaarheid op het hele traject Schiphol- Almere.