Mens blijft slimme cruise control nog een stapje voor

'Adaptive Cruise Control' is mooi, maar voorlopig is de mens nog een tikje slimmer. Dat een automatisch volgsysteem à la ACC in personenauto’s beduidende doorstromingswinst zou kunnen boeken, wil er bij senior adviseur prof. dr. ir. Bart van Arum van TNO Inro niet in. Hij relativeert daarmee de uitkomsten en beloftes van een Duitse simulatie van de TU-Dresden en Volkswagen.

Bij ingeschakelde ACC wordt niet zo zeer een constante rijsnelheid aangehouden als wel een constante afstand/volgtijd tot de voorligger. Zelfs als slechts 10 procent van de voertuigen met deze vorm van ACC zou zijn uitgerust, kan de hele verkeersstroom beter in het gareel worden gehouden. Dat stelden althans de Duitse onderzoekers onder leiding van Arne Kesting van de Dresdense onderwijs- en onderzoeksinstelling na een studie naar de interactie van deeltjes in een samengeperst gasmengsel.
Van Arem bevestigt dat de onderlinge reactie van deeltjes in zo'n gasmengsel tot op zekere hoogte gelijkenis vertoont met de 'deeltjes' in een verkeersstroom. 'De vraag is alleen tot op welke hoogte die overeenkomst nog geldt. Wij hebben daar zelf onderzoek naar gedaan en vastgesteld dat bepaalde stop-and-go reacties er goed mee te simuleren zijn, ook al is er een groot verschil in de frequentie van het aantal interacties in een gasmengsel in vergelijking met een verkeersstroom. Desondanks zijn er op basis van de overeenkomsten heel aardige resultaten te bereiken.'
Of bij gelijkblijvende verkeersdruk het aantal files werkelijk kan dalen, is overigens niet alleen voor Van Arum, maar ook voor de Duitse onderzoekers nog de vraag. Kesting wijst er op dat in de simulaties vormen van ACC zijn gesimuleerd die slimmer zijn dan wat nu op de markt voor auto's beschikbaar is.
Volgens Van Arum zou een nieuwe generatie ACC's in feite moeten kunnen wedijveren met het menselijk brein. En dat is in verkeerssituaties inmiddels zo getraind dat het volgtijden van rond de 1 seconde aankan, waardoor de capaciteit van een driestrooks snelweg al gauw in de buurt van de 8000 motorvoertuigen per uur kan liggen. ACC's daarentegen gaan doorgaans uit van volgtijden van 1,4 à 1,5 seconde.
Van Arum noemt het 'erg optimistisch' om te stellen dat ACC's nu al tot betere verkeersdoorstroming zouden kunnen leiden. 'Blijkens de meeste onderzoeken kun je met dit soort systemen wel de stabiliteitsgraad van de verkeersstroom verbeteren. Met een homogenere verkeersstroom is de verkeersveiligheid gediend en daarmee ook de doorstroming. Maar in normale situaties zal de doorstromingswinst echter zeer beperkt zijn.'
Capaciteitswinst op grotere schaal is volgens Van Arum te halen als individuele voertuigen met zulke efficiënte en snelwerkende volgsystemen zijn uitgerust dat ze - virtueel gekoppeld - in feite tot colonnes geformeerd kunnen worden.