Meer verantwoordelijkheid in de markt zelf

Een goed voorbeeld van een ontwikkeling die al jaren gaande is, is de veranderende verhouding tussen overheid en markt. De overheid doet steeds vaker een stap terug en vraagt de markt om taken over te nemen. Waar de overheid in het verleden tot in detail voorschreef welke oplossing ze van bedrijven verlangde, doet ze dat nu vaak alleen op hoofdlijnen. De kaders staan vast, daarbinnen wordt van marktpartijen gevraagd hun expertise te gebruiken om zelf met slimme opties te komen.

Van Haasteren: “De verantwoordelijkheid voor de werking, zowel technisch als functioneel wordt in de markt gelegd. De verantwoordelijkheid die we hadden wordt dus groter. Die rol past bij ons. We willen en kunnen die verantwoordelijkheid ook dragen.”

Beoordeling op prestatie

Waar de verschuiving van leverancier naar partner duidelijk naar voren kwam is bij een opdracht die Vialis uitvoerde voor de gemeente Enschede. Om na de aanleg van de nieuwe N18 de verwachte toename van het verkeer op de Westerval, de toegangsweg aan de westkant van de stad, te kunnen opvangen vroeg de gemeente de markt naar een functionele oplossing, waarbij de markt wordt beoordeeld op prestatie in plaats van levering.

Enschede neemt daarbij een dienst af: het goed regelen van de doorstroming in de stad. Vialis verzorgt deze dienst door zowel het technisch als functioneel beheer van acht VRI’s van de gemeente over te nemen en een doorstroming te garanderen binnen afgesproken bandbreedtes. Recent heeft Vialis ook de aanbesteding van diezelfde gemeente gewonnen voor het in goede banen leiden van het verkeer op de Zuiderval, de toegangsweg aan de zuidkant van de stad.

Elkaar leren vertrouwen

Voor beide partijen is de nieuwe werkwijze best even wennen. Klein beginnen is daarom verstandig volgens Van Haasteren. “Je start met een aantal kruispunten. De volgende stap is om dat uit te breiden met meer kruispunten en vervolgens over meerdere doelgroepen, domeinen en/of wegbeheerders. Je moet leren om elkaar te vertrouwen.”

Ook in een traject als MaaSandMore is de nieuwe rolverdeling tussen overheid en markt en de verbreding over de domeinen goed te zien. Hierin ontwikkelen dertien private partijen, waaronder Vialis, in samenwerking met zes decentrale overheden, integrale diensten op het gebied van tunnelbediening en -bewaking, brug- en sluisbediening, (weg-)verkeersmanagement, parkeerbeheer, stadsbeheer en -toezicht en crowdmanagement. Dat doen zij vanuit het programma iCentrale.

Data omzetten in diensten

Om beter in te kunnen spelen op de actieve rol die de overheid vraagt van het bedrijfsleven heeft Vialis begin vorig jaar de afdeling New Business opgezet. “Daar hebben we ook nieuwe mensen voor aangenomen. Ze hebben vooral een creatieve en visionaire achtergrond met gevoel voor concrete business en de klant”, zegt Van Haasteren. De afdeling maakt de vertaalslag van de behoeften van de klant naar de ontwikkeling van producten en diensten die daarbij aansluiten.

Groen licht waar nodig

New Business richt zich grotendeels op een domein dat al jaren onderwerp van gesprek is: big data. Concreet betekent dat bij Vialis het verzamelen en verrijken van grote hoeveelheden data en die als basis gebruiken voor de ontwikkeling van nieuwe applicaties en diensten. De fietsapp Schwung, inmiddels in meerdere steden in gebruik, is zo’n voorbeeld. De app communiceert met de verkeerregelinstallaties in de betreffende stad. Afhankelijk van de wensen van de gemeente kunnen fietsers eerder groen licht krijgen of langere groentijden. 

Individueel reisadvies

Data omzetten in diensten gebeurt in combinatie met verkeer.nu, het verkeersmanagementplatform van Vialis. Het platform verzamelt en verrijkt allerlei informatie en helpt wegbeheerders zo om het overzicht te bewaren en inzicht te krijgen. Met alle beschikbare data is nog veel meer mogelijk.

Te denken valt aan toepassingen waarmee overheden weggebruikers individueel kunnen informeren over files en wegwerkzaamheden in hun beheergebied. Ook kunnen gemeenten belangrijke uitgangspunten uit hun verkeers- en vervoersbeleid laten doorvoeren in Google Maps of navigatiesystemen. Misschien willen ze zo min mogelijk verkeer in woonwijken of willen ze weggebruikers al vroegtijdig informeren over omleidingsroutes. “Je ziet daarbij dat individuele weggebruikers centraler komen te staan”, constateert Van Haasteren.

Wegbeheerders hebben veel meer mogelijkheden gekregen om reisadvies en weginformatie op maat en vooral individueel te verstrekken. “We zitten nu midden in een transitie van informeren, sturen en geleiden van verkeer via borden op de weg naar individueel, op maat en incar.”

 
Auteur: Yvonne Ton