Leerstraf bromfietser scoort beter dan boete

Vijf avonden terug in de schoolbankjes. Die straf imponeert verkeerszondaars op bromfiets of scooter méér dan 'gewoon maar' een geldboete. Hun gedrag zal er beter van worden. Dat zegt de Radboud Universiteit Nijmegen na analyse van een bromfietscursus waaraan 56 'delinquenten' uit Enschede, Almelo en Wierden de afgelopen twee jaar deelnamen.

Bromfietsers/scooterrijders die grof in de fout waren gegaan (snelheids- of roodlichtovertreding dan wel algemeen roekeloos rijgedrag) kregen de keuze: óf een fikse boete óf een kleine vijftien uur theorie- en praktijklessen volgen.
De cursisten leerden verkeersrisico's beter inschatten en kregen ook een spiegel voorgehouden. Bijvoorbeeld dat de remweg bij een bepaalde snelheid veel langer bleek te zijn dan zij vooraf dachten. Of dat een brommer/scooter zich met een duopassagier totaal anders laat sturen. Deze praktijktesten vormden het sluitstuk nadat de cursisten zich de vier avonden ervoor met intensieve lessen en groepsdiscussies hadden bezighouden.
Na afloop kregen de deelnemers 26 stellingen voorgelegd. Hun attitude ten aanzien van zelfbewustzijn en eigen controlemogelijkheden bleek zeer significant verbeterd, meldt projectleider Marco Wigbers van het Regionaal Orgaan voor de Verkeersveiligheid in Overijssel ROVO). De houding ten aanzien van stoer gedrag/bravoure bleek onveranderd. Maar de onderzoekers van de Radboud Universiteit stellen op grond van psychologische theorieën dat er per saldo 'in redelijkheid' van een positieve gedragsverandering sprake zal zijn.
Of die effecten beklijven is nog de vraag, erkent Wigbers. Feit is dat een aantal cursisten na afloop liet weten zich bewuster te zijn gaan gedragen, terwijl sommigen zelfs hun brommer of scooter aan de kant hadden gezet. Recidiveonderzoek later dit jaar moet uitwijzen of de aannames van de Radboud Universiteit en de gunstige uitingen van de deelnemers in de praktijk worden waargemaakt.
Het ROVO spreekt van 'zeer positieve conclusies' en is inmiddels in gesprek met de politiekorpsen Twente en IJsselland, het OM in Almelo en Zwolle, de gemeenten, provincie en de Regio Twente om het initiatief verder te dragen.
Mits aanvullende financiering wordt geregeld, wordt de cursusmogelijkheid vanaf volgend jaar al in heel Twente ingevoerd. Dat betekent dat bromfietsers en scooterrijders dan door politie en justitie consequent voor de keuze worden gesteld: geld- of leerstraf. In het laatste geval wordt overigens nadrukkelijk gecontroleerd of de verkeersovertreders serieus werk maken van de cursus. Bij de 56 'pioniers' was daar in alle gevallen sprake van. Wigbers noemt als extra mogelijkheid dat de leerstraf ook tot het instrumentarium van de kantonrechter gaat behoren.
Volgens hem staan de analyses van de Radboud Universiteit geenszins op gespannen voet met een recent SWOV-rapport als zouden brommereducatieprojecten geen meetbaar effect hebben. 'Daarin ging het om voorlichtingsprojecten op middelbare scholen. Dat wil zeggen: voor grotere groepen deelnemers en zonder dat er van een voorafgaande verkeersovertreding sprake was', aldus Wigbers. 'In ons geval was sprake van dwang en waren de cursisten ook verplicht huiswerk te maken. Er was een concrete kapstok in de vorm van de begane verkeersovertreding. In de groepen van maximaal acht deelnemers werd men daarop heel persoonlijk aangesproken. Dat is veel indringender dan een klassikale voorlichtingscursus.'