Lampjes in het wegdek alleen in incidentele gevallen

Dynamische rijbaanmarkering op grote schaal zit er voorlopig niet in. Kilometerslange toepassing van ingefreesde LED-lampjes om het aantal rijstroken te variëren, kost eenvoudig veel te veel. Bovendien kampen weggebruikers met praktische problemen bij de omschakeling van bijvoorbeeld twee naar drie rijstroken.

Van de baan is dynamische rijbaanmarkering (DRM) daarmee echter nog allerminst, beklemtoont projectleider Henri Stembord van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer. Eerder dit jaar produceerde Rijkswaterstaat een program van eisen voor de 'hardware'. Daarbij ging het om het 'hoe' en 'wat' van de lampjes, zoals hun helderheid en stroefheid. Daarnaast wordt een 'toepassingsmonitor' opgesteld. Die geeft aan in welke situaties DRM - bijvoorbeeld in samenhang met andere vormen van dynamisering als DRIP’s of variabele snelheidsmaxima - een bijdrage kan leveren aan de verkeersdoorstroming.
Voor grootschalige toepassing zijn de kosten en praktische problemen te groot, geeft Stembord aan. Meer heil kan DRM bieden bij lokale of soms ook tijdelijke bottlenecks of waar het verkeerspatroon zelf dynamisch is. 'Bijvoorbeeld waar de verkeersintensiteiten over de dag en de rijrichting sterk wisselen. Of waar wegen van allebei twee rijstroken bij elkaar komen en het verkeer samen verder moet over drie stroken en er dus ‘geknepen’ moet worden.'
Als voorbeeld van dit laatste noemt Stembord de samenvloeiing van A12 en A18 bij knooppunt Oud-Dijk, oostelijk van Arnhem. Dit is een van de drie locaties waar de directie oost-Nederland van Rijkswaterstaat dit najaar drie nieuwe proeven start. Najaar 2007 wordt bezien of de LED’s deden wat ze moesten doen. Het gaat om niet onbelangrijke details als de optimale afstand tussen de ingefreesde lampjes en hun zichtbaarheid bij bepaalde zonnestanden.
'Dynamisch' hoeven LED’s in het wegdek lang niet altijd te zijn. Stembord wijst op toepassingen, met name op het onderliggend wegennet, met actieve of attentiemarkering. Het lichtspoor in een bocht kan de weggebruiker in het (schemer)duister tot steun zijn. Noord-Holland experimenteert al sinds eind jaren ‘90 met LED’s als (goedkoop) alternatief voor wegverlichting. Op de Haagse Van Alkemadelaan geven niet alleen signaalgevers op portaalniveau, maar ook DRM-achtige verlichting in het wegdek aan of een rijstrook exclusief voor de bus bestemd is of niet.
Bij actieve markering, bijvoorbeeld om een bochtig wegverloop aan te geven, zijn de eisen anders. LED’s hoeven dan niet zo fel te stralen als bij een dynamische toepassing. In het laatste geval moeten LED-lampjes immers concurreren met bestaande rijstrookmarkering.
Gemeenten, provincies en andere wegbeheerders maar ook producenten kunnen inmiddels alle tot nu toe vergaarde DRM-kennis raadplegen op een speciale subsite van AVV. Voor zo lang het duurt overigens. Hoewel DRM volgens Stembord in de praktijk nog wel een grote vlucht kan namen, sluit hij niet uit dat de LED-technologie met lampjes in het wegdek op den duur wordt ingehaald door in-car-technologie. 'Waar we nu met flexibele rijstrookmarkering automobilisten op sommige plaatsen naar een andere rijstrook willen geleiden, is het niet uitgesloten dat we over een jaar of tien à 15 diezelfde auto met in-car-technologie datzelfde slingertje kunnen laten maken.'