Kilometerprijs en klimaat

St

Stichting Natuur en Milieu is positief over de kilometerprijs. Het zorgt voor minder autokilometers en meer openbaar vervoer. En het is beter voor de gezondheid van mensen, het klimaat en de bereikbaarheid. De meeste mensen gaan er bovendien zelfs financieel op vooruit. Maarten van Biezen, teammanager Ruimte&Mobiliteit bij Natuur en Milieu, plaatst echter ook enkele kanttekeningen bij het beleidsvoorstel.

‘De kilometerprijs is een van de belangrijkste maatregelen om het klimaatdoel voor verkeer te halen en de enige die het kabinet zelf volledig in de hand heeft. De andere belangrijke peiler, normstelling voor zuiniger auto’s, ligt bijvoorbeeld in handen van de EU,’ aldus Van Biezen. ‘Als de overheid niet de kilometerprijs invoert, of te langzaam, dan betekent dat een grote hap uit het halen van de klimaatdoelstellingen. Alleen het effect van de kilometerprijs is voor ongeveer 20 procent verantwoordelijk voor het halen van het doel dat de verkeerssector in 2020 niet meer broeikasgassen mag uitstoten dan in het jaar 1990.’

Van Biezen vindt het te langzaam als pas in 2020 de kilometerprijs volledig zou zijn ingevoerd. En daar zouden de kabinetsplannen wel eens op uit kunnen komen. Het kan volgens de teammanager Ruimte&Mobiliteit sneller. ‘Alle auto’s zijn in twee jaar van een kastje te voorzien, in plaats van in ruim vijf jaar. Geef daarnaast steden alvast de mogelijkheid om met een eenvoudige vorm van spitsheffing de files te beteugelen, op basis van bijvoorbeeld nummerplaatherkenning. Om lastenneutraliteit te realiseren zou dan de motorrijtuigenbelasting (MRB) omlaag kunnen. Dit is dan een versneld ingevoerde voorfase van de definitieve spitsheffing.’

 

Alle winst inboeken

Naast sneller kan de kilometerprijs volgens Natuur en Milieu ook eerlijker dan het kabinet nu voorstelt. Zo zou het eerlijker zijn als vrachtwagens, die veel vervuilender zijn dan personenauto’s, een hogere kilometerprijs betalen. In de huidige plannen is dat andersom, vrachtwagens betalen minstens vier keer minder dan auto’s. Van Biezen: ‘Dat is niet te verkopen aan de automobilist die op de weg die grote vieze auto’s ziet walmen.’

De kilometerheffing zal invloed hebben op het aantal gereden kilometers, dat gaat omlaag. De stichting pleit er voor dat de kilometerheffing en de spitsheffing meetellen voor het behalen van de doelen van zowel bereikbaarheid als milieu, óf voor geen van beide. Van Biezen: ‘De kilometerprijs heeft twee doelen: het verbeteren van de bereikbaarheid én het milieu. We zien nu dat het positief verwachte milieueffect wel op de balans komt voor het behalen van de milieudoelstellingen, maar de positieve effecten wat betreft bereikbaarheid niet. In toekomstige plannen voor infrastructuur wordt geen rekening gehouden met de effecten van de kilometerprijs, voor bereikbaarheid doen we net alsof de kilometerprijs geen effect heeft. Dat is niet eerlijk. Als je voordelen inboekt, moet je ze op beide domeinen inboeken. Of op beide niet. En als je ze nergens verdisconteert, dan is een logisch gevolg dat er een aanvullend pakket maatregelen moet komen voor klimaat-, lucht- en geluidsdoelstellingen.’

Van Biezen zegt dat hij niet alleen maar commentaar heeft op de kilometerprijs, integendeel. De stichting is over het algemeen positief over de mobiliteits- en milieueffecten. ‘Zo is het bijvoorbeeld goed dat er straks een eerlijkere verdeling komt tussen bezit en gebruik.’

 

Groener

De milieuwinst van de kilometerprijs komt uit de berekende verwachting dat er in totaal minder kilometers zullen worden gereden. Maar aan de andere kant zal elke gereden kilometer gemiddeld vuiler zijn, mits daar geen maatregelen tegen komen, zegt Van Biezen. ‘Door het afschaffen van de bpm daalt de verkoopprijs van nieuwe auto’s. Uit alle doorrekeningen blijkt dat hierdoor gemiddeld grotere en minder zuinige auto’s op de weg komen. Natuur en Milieu vindt dat ook met de kilometerprijs de trend naar zuinigere auto’s gewoon door moet gaan. Wij willen daarom dat er de afspraak komt dat de kilometerprijs niet leidt tot meer vervuilende auto’s. Nog een bijkomend negatief effect van goedkopere auto’s is dat het zal leiden tot meer auto’s en dus tot meer parkeerproblemen. Waar laat je al die extra auto’s?’

Een laatste punt dat Van Biezen noemt is dat de kilometerprijs en de spitsheffing manieren zijn om de bereikbaarheid te verbeteren. Het is een bereikbaarheidsmaatregel die staat naast ov en infrastructuur. ‘Het is zoeken naar een balans. Als blijkt dat bij een spitstarief van 11 cent per kilometer of lager het verkeer goed doorstroomt, dan is zo’n spitstarief een prima instrument. Als bij een hogere spitsheffing, bijvoorbeeld 20 cent, het verkeer echter nog steeds stilstaat – de vraag naar mobiliteit is dus hoog – dan kan de infrastructuur worden uitgebreid. In die zin is de hoogte van een effectief spitstarief de beste indicatie of extra aanleg van infrastructuur nodig is. Op die manier kan iedere keer weer de juiste afweging worden gemaakt.’

Meer informatie: www.natuurenmilieu.nl onder Mobiliteit > Kilometerheffing

 
Auteur: Joske van Lith