Kennisinstituut 'shared space' in de steigers

Friesland en Smallingerland willen dit jaar een kennisinstituut voor 'shared space' in het leven roepen. Voorlichting en mogelijk ook eigen onderzoek zijn de speerpunten van het nieuwe centrum. Het instituut moet praktijkervaringen bundelen en toegankelijk maken.

‘‘Shared space’ is een concept en een ideologie. Dat brengt het gevaar met zich mee dat iedereen ermee aan de haal kan gaan. Er zijn mensen die denken dat je er de hele wereld mee kunt beleggen. Ons gaat het erom beter te documenteren wat de ervaringen zijn en waar de vaste waarde van 'shared space' in is gelegen. Wij willen de kwaliteit bewaken en de bruikbaarheid van het concept in de praktijk te toetsen', zegt beleidsmedewerker Ruud de Jong van de provincie Friesland.
Initiatiefnemer voor het instituut is Smallingerland, de Friese 'shared space'-gemeente van het eerste uur. Het ideaal van een op menselijke maat gebaseerde en verkeersveilige openbare omgeving is sinds de toepassing op het Drachtense Laweiplein flink uitgewaaierd. Alleen al bij de provincie Friesland krijgt men maandelijks tientallen informatievragen te verwerken. Uit eigen land, maar ook uit bijvoorbeeld Japan, de VS, Canada en Australië. 'Recent hadden we weer een bezoeker van een Oostenrijkse deelstaat die zich op de hoogte wilde stellen', meldt De Jong. Hij ziet de oprichting van een instituut als bekroning van de inspanningen die de laatste jaren in Friesland en overigens ook in Groningen op dit vlak zijn gepleegd. Recent omarmde ook Noord-Brabant de beginselen. Samen met Friesland wil deze provincie een ambassadeursrol op zich nemen.
De oprichting van een kennis- en voorlichtingsinstituut werd eind vorig jaar aangekondigd tijdens een vergadering van het Regionaal Orgaan verkeersveiligheid Fryslân. De provincie zelf geeft bij monde van ROF-voorzitter en gedeputeerde P. Adema aan de komende jaren te 'gaan' voor de combinatie van Duurzaam Veilig en 'shared space'.

Begripsverwarring
De Jong signaleert begripsverwarring. Niet alleen rond 'shared space' op zich, maar ook in relatie tot het oudere begrip Duurzaam Veilig. Wegbeheerders werden de laatste tien, 15 jaar geëvangeliseerd met DV-beginselen. Duurzaam Veilig beklemtoont dat een goed geregelde, herken- en voorspelbare infrastructuur een 'inherent' veilige verkeersomgeving oplevert. 'Shared space' gaat uit van de bestaande, natuurlijke of historische omgeving en activeert mensen, als gebruikers van die omgeving, zélf verantwoordelijkheid voor anderen en voor zichzelf te nemen.
Het gaat evenwel niet om ofwel een puur technocratische ofwel een puur menselijke benadering. 'Het is en-en', zegt De Jong. 'DV is een overall principe voor een netwerk van wegen en hun hiërarchie. 'Shared space' bevindt zich meer op het microniveau van erftoegangswegen en gebiedsontsluitingswegen. Daar kunnen infrastructurele maatregelen, de verfpot en allerlei bebording vaak achterwege blijven.'
Friesland stelt de combinatie van beide begrippen in het verkeersveiligheidsbeleid van de komende jaren centraal. De provincie bekijkt hoe de 'shared space'-filosofie een 'bijzondere plek' in het verkeerssysteem kan krijgen. Dit moet uitmonden in een vervolgstrategie voor de jaren na 2010. Najaar 2008 wordt hiermee een aanvang gemaakt.
SWOV, niet op voorhand overtuigd van de veiligheidswinst van 'shared space', gaf tijdens de laatste ROF-bijeenkomst bij monde van directeur Wegman aan bereid te zijn tot onderzoek naar de effecten van 'shared space'.