Ongeveer een jaar geleden schreef ik in deze juridische blogreeks over de beperkingen van de invoering van de GOW30 op juridisch vlak en op het gebied van handhaving. Ik concludeerde dat een verkeersbesluit voor een GOW30 op dat moment moeilijk standhield. Inmiddels zijn we een jaar verder en lijkt het toepassen én het handhaven van de GOW30 een stuk realistischer.
Juridische stappen voor invoering GOW30 lijken te zijn gezet
vrijdag 12 januari 2024
De situatie vorig jaar
In de Uitvoeringsvoorschriften van het BABW was opgenomen dat een maximumsnelheid 30 kilometer per uur, alleen mocht worden toegepast als de weg voldeed aan specifieke eisen. Daarnaast had de hoofdofficier van justitie in een brief medegedeeld dat handhaving op snelheid alleen in specifieke gevallen was toegestaan. Aan zowel de eisen vanuit het BABW als aan de voorwaarden voor snelheidshandhaving van de hoofdofficier kon een GOW30 in veel gevallen moeilijk voldoen. De invoering van een GOW30 kende daarmee de nodige beperkingen.
Aanpassing Uitvoeringsvoorschriften BABW
Per 1 oktober 2023 heeft de minister de Uitvoeringsvoorschriften van het BABW aangepast in verband met de toepasbaarheid van de GOW30. Het is nu niet meer vereist dat de weg voornamelijk een verblijfsfunctie heeft. Ook hoeft de omgeving niet meer aangepast te worden om hoge intensiteiten tegen te gaan. Dit betekent dat het voor een wegbeheerder mogelijker wordt om 30 kilometer per uur in te stellen op wegen met voornamelijk of zelfs volledig een verkeersfunctie.
Gevaarlijke punten
Voor het invoeren van 30 kilometer per uur binnen de bebouwde kom geldt vanaf 1 oktober enkel nog de eis dat met het oog op snelheidsbeperking en attentieverhoging extra aandacht is besteed aan potentieel gevaarlijke punten. Er is voor de invoering van een GOW30 nog steeds een verkeersbesluit nodig, maar de eerdere juridische beperkingen zijn hiermee niet meer van toepassing.
Nieuwe jurisprudentie
De voornaamste voorwaarde voor snelheidshandhaving uit de brief van de hoofdofficier van justitie is een geloofwaardige snelheidslimiet, met een maximaal overtredingspercentage van 20 procent. Gelet op de dubbele functie van een GOW30 lijkt de inzet op snelheidshandhaving op GOW30-wegen in eerste instantie een utopie. Het is aannemelijk dat het overtredingspercentage namelijk hoger is dan toegestaan.
In januari van dit jaar boog het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden zich over deze voorwaarden. Er werd bezwaar gemaakt op een bekeuring ontvangen voor een snelheidsovertreding. Bij een uitgevoerde snelheidscontrole op de betreffende weg met een maximumsnelheid van 60 kilometer per uur, bleek het overtredingspercentage ruim boven de gestelde limiet te liggen. Volgens het gerechtshof is dit geen reden tot vernietiging van de bekeuring, omdat de brief waarin de voorwaarden zijn opgenomen geen beleidsregels bevat. De voorwaarden hebben daarmee geen juridische grondslag. Snelheidshandhaving op dergelijke wegen met een hoger overtredingspercentage is daarmee toegestaan.
Conclusie
Met het aanpassen van de Uitvoeringsvoorschriften BABW per 1 oktober 2023 is verkeers-juridische ruimte ontstaan voor invoering van een GOW30. Een weloverwogen verkeersbesluit is daarmee juridisch houdbaar geworden. Bovendien lijkt er een opening te zijn voor snelheidshandhaving op deze wegen. Uiteraard is het van belang om bij de totstandkoming van een GOW30-ontwerp de politie tijdig te betrekken in het proces, zodat de politie ook bereid is tot inzet van eventuele handhavingscapaciteit.
