In 10 jaar het elektriciteitsnet verdubbelen, wat je normaal in 40 jaar doet

Als change officer bij netwerkbedrijf Alliander houdt Pallas Agterberg zich bezig met maatschappelijke opgaven. “De grootste is de wisselwerking tussen netwerkbedrijven, zoals Alliander, en de maatschappij. De doelstelling van netwerkbedrijven is ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft tot energie, dat de energie-infrastructuur werkt én dat energie voor iedereen financieel toegankelijk is.”

Dat energie voor iedereen toegankelijk en betaalbaar moet zijn en blijven zegt Agterberg al langer, maar wat dat betekent wordt nu pas echt duidelijk. “Durf je de kachel aan te zetten, of doe je dat niet omdat je niet zeker weet dat je dat wel kan betalen? Helaas zie je nu een scheve situatie ontstaan, want juist de mensen die het geld hebben voor een goed geïsoleerde woning - voor zonnepanelen of een warmtepomp – konden vaak gebruik maken van subsidie én hebben nu een lagere energierekening.”

Drukte op het net

Nederland verduurzaamt in een snel tempo, ziet Agterberg. “De economie groeit en de energietransitie versnelt. Tegelijkertijd neemt de vraag naar elektriciteit toe: er worden steeds meer huizen gebouwd, met laadpalen om de auto op te laden, warmtepompen om de woning te verwarmen en inductieplaten om op te koken. Ook de snelle opkomst van zonne- en windenergie zorgt voor drukte op het elektriciteitsnet. Zelfs zó druk dat er gebieden zijn waar (grote) bedrijven geen nieuwe of extra capaciteit kunnen krijgen of leveren.

Vervijfvoudiging

“Bovendien”, legt Agterberg uit, “als je denkt in energietermen, dan willen we nu over de elektriciteitskabel doen wat we voorheen met gas, benzine en diesel deden. En dat kan niet. Daarvoor moet het energienet flink worden uitgebreid en verzwaard. Want als je wat nu gebeurt optelt over de komende 30 jaar, dan heb je het over een vervijfvoudiging van de belasting op het elektriciteitsnet. Tot 2030 loopt een programma om de capaciteit van het elektriciteitsnet te verdubbelen. En dat is al een extreme uitdaging – we doen daarvoor in tien jaar wat je normaal in 40 jaar doet. Dat kost mankracht en geld, maar biedt ook kansen om dingen slimmer, efficiënter en kostenbesparend te doen.”

Maatschappelijke vraag

Wat de maatschappij van netwerkbedrijven vraagt is enorm veranderd. “Waar je voorheen voor een fabriek bijvoorbeeld 2 megawatt aan capaciteit nodig zou hebben, duurde het wel tien jaar voordat die fabriek er stond. Kom je nu op 1 oktober op het idee om een 2 megawatt-snellader te plaatsen, wil je die op 30 oktober hebben staan. Ook dat is een verandering in denken, die nog los staat van de extreme groei van het energienet. Men denkt dat je een snellader kunt bestellen alsof het een televisie is, maar het gaat om infrastructuur. Het kost, mede door lange vergunningsprocedures, 5 tot 7 jaar om een nieuw elektriciteitsstation te bouwen.”

Slimmer denken

Agterberg ziet graag dat we slimmer met de capaciteit omgaan. “We moeten niet blijven redeneren vanuit de paradigma’s van oude technologie. Zo gaan we nu veel meer uit duurzame energie halen, maar dat zorgt wel voor extremere prijsverschillen. Energie kan het ene moment veel duurder zijn dan het andere, mede omdat het aanbod enorm fluctueert. Inspelen op die nieuwe prijsdynamiek, wordt dagelijkse praktijk en moet je ook meenemen in concessies. En natuurlijk wordt het de moeite waard om op te laden op goedkope momenten.”

“Verder kun je lokaal veel doen. Dan heb je het over energiehubs, bijvoorbeeld voor de logistiek. Investeer in zonne-energie en stop het lokaal in een grote batterij. Zo ontlast je het energienet én kun je voordeel hebben van de nieuwe prijsdynamiek.”