Hugo van der Steenhoven zwaait af na 12 jaar directeur Fietsersbond

Zijn opvolgster is bekend. Het is een vrouw die binnen de vereniging al goed is warmgelopen: Saskia Kluit (42), op het moment van solliciteren adjunct-directeur Fietsersbond. In de afgelopen maanden is ze door Van der Steenhoven ‘aan de wereld’ voorgesteld. ‘Ze was al op een netwerkborrel bij het ministerie van IenM, waar het hele politieke en beleidsveld aanwezig was. Daar heeft ze met iedereen, om te beginnen met de minister, kennis gemaakt en handen geschud.’ Van der Steenhoven laat de bond met een gerust hart aan haar over.

Verbreden invloedsfeer
Tijd voor Van der Steenhoven om terug te blikken. Om met het laatste te beginnen. Hoe belangrijk is het netwerk voor de Fietsersbond? ‘Heel belangrijk natuurlijk. En dat is in de afgelopen 12 jaar ook heel erg gelukt. We hebben de Fietsersbond binnengebracht op allerlei plekken waar beslissingen worden genomen, zoals de politiek en het bedrijfsleven en nu ook in de wetenschap.’ Het verbreden van deze invloedsfeer was het natuurlijke terrein voor Van der Steenhoven als voormalig politicus en Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Maar hij benadrukt dat hij met evenveel interesse en aandacht de lokale afdelingen bezocht. ‘Juist die combinatie van dat anarchistische actievoeren tot aan voorstellen onder de aandacht brengen bij beleidsmensen en beslissers, maakt het werk bij de Fietsersbond zo leuk.’

Mijlpaal: MIRT
Een absolute mijlpaal is voor Van der Steenhoven de eerste pagina ‘fiets’ in het nieuwe MIRT, het meerjarenplan voor Infrastructuur, Ruimte en Transport, dat eind dit jaar verschijnt. ‘De tekst is weliswaar nog wat mager en mag de komende jaren worden uitgebreid, maar er hangt nu een bedrag aan en daarmee wordt fiets weer onderdeel van de Rijksvisie op mobiliteit. En dat moet ook, want het is belangrijk dat gemeenten over het fietsbeleid gaan, maar je moet een lappendeken aan kwalitatief verschillende fietsmaatregelen en fietsinfrastructuur voorkomen, tot aan verschillen in voorrangsregels op rotondes. Het Rijk kan stimuleren, oplossingen aandragen en mogelijk uniformeren.’

Eerste twee fietssnelwegen
Een lange lobby om fiets op de landelijke agenda te krijgen, startte onder het bewind van minister Karla Peijs, die met het programma FileProof maatregelen op de korte termijn wilde nemen om de files aan te pakken. ‘Ik zei tegen de minister, waarom leg je geen snelfietsroutes aan langs de files, zodat de automobilist op de fiets langs de file kan rijden? ‘Werk het maar uit’, zei de minister, en zo hebben we toen samen met Lindy Molenkamp, toenmalig projectleider FileProof, de eerste twee fietssnelwegen (Breukelen-Utrecht en Rotterdam-Delft) tot stand gebracht. Dat bleek een goede aanpak: het Rijk geeft de uitvoering uit handen, maar steunt het wel. En het typeert ook onze rol als maatschappelijke belangenorganisatie: pro-actief zijn en met goede ideeën komen.’

Vrouwelijke handen
Met het vertrek van Van der Steenhoven is de leiding van de Fietsersbond volledig in vrouwelijke handen. Naast Saskia Kluit als directeur is recent Alexandra van Huffelen, directeur GVB, aangetreden als voorzitter van de Fietsersbond. Van der Steenhoven: ‘Van Huffelen is een gepassioneerd fietsster en kan haar OV-expertise inzetten om werk te maken van meer fiets in de keten. Zij is ervan overtuigd dat we met OV en fiets de steden nog veel mooier kunnen maken.’

Fietsambassadeurs
Kenmerk van de afgelopen tien jaar blijft voor Van der Steenhoven het groeiende netwerk van fietsambassadeurs. ‘Neem Francine Houben, architect met wereldfaam. Zij geeft over de hele wereld lezingen en spreekt op de volgende Velocity in Taiwan over fietsprojecten. Zij creëert zo weer allerlei nieuwe ambassadeurs voor fiets. En ten slotte de wetenschap. We hadden al fietsonderzoeken in het kader van het wetenschapsprogramma Duurzaam Bereikbare Randstad en nu ligt er een aantal onderzoeksvoorstellen over fiets in het kader van het nieuwe onderzoekprogramma SURF (smart urban regions of the future).’

Praten
Wat heeft 12 jaar Fietsersbond met Van der Steenhoven gedaan? ‘Ik ben altijd wel op zoek geweest naar een baan waarin ik iets kwijt kon. Ik zat in de Tweede Kamer en dat ging té veel over praten, hoewel ik wel de OV-fiets heb kunnen introduceren en toen nog 200 miljoen gulden voor fietsenstallingen kunnen bewerkstelligen. Maar ik wilde meer dingen tot stand brengen. En dat is in deze functie goed gelukt. Het is mooi om te zien wat we hebben bereikt voor de fiets als het gaat om fietsviaducten, stallingen, fiets in de media, en ten slotte nu ook in de wetenschap. Dat geeft voldoening.’

Wakker liggen
Er waren ook keerzijdes. Een die eruit springt, is de recente gedwongen reorganisatie binnen de Fietsersbond. De projectenpot voor de Fietsersbond slonk vanwege allerlei bezuinigingen, terwijl de organisatie groeide. Dat betekende het verlies van een aantal medewerkers. Van der Steenhoven: ‘Daar lag ik wel wakker van. Maar eerlijk gezegd’, vervolgt hij, ‘ook wel eens van het werk zelf. Er komen zoveel ideeën en voorstellen van mensen op je af. Je kunt er dag en nacht mee bezig zijn. Dat is heel erg leuk, maar ook een valkuil.’

‘Ik wil wel weer eens met minder dingen bezig zijn en wat meer kunnen stilstaan bij iets. Ik heb al één nieuwe bezigheid waar ik naar uitkijk: het lidmaatschap van de provinciale adviescommissie leefomgeving. Hierin mag ik met een aantal mensen adviezen formuleren voor de ruimtelijke ontwikkeling en mobiliteit in de provincie Utrecht. Deze commissie wil het debat rond deze thema’s organiseren. Ik kan daarbij gebruik maken van mijn netwerk.’

Lezing
‘Ook mag ik een lezing geven voor jonge architecten. Daarvoor verdiep ik me in 50 jaar mobiliteitsbeleid in steden, met als case de stad Utrecht. Heerlijk om te doen. Je ziet dan het water in de Catherijnesingel veranderen in asfalt en nu weer terug naar water. Dit loopt in lijn met de ontwikkeling van doorgangssteden naar steden voor ontmoeten. En wat betekent het als fabrieken en kantoren aan de randen van de stad verdwijnen? Die transities, daar denk ik graag eens wat dieper over na’, filosofeert Van der Steenhoven. ‘Ik zal waarschijnlijk wel bezig blijven met mobiliteit.’