Hoe modelleren we de oudere in het verkeer? (VK 4/2011)

Klaas Friso, Goudappel Coffeng BV

Joost de Kruijf, NHTV Breda

Samenvatting 

Wie zich in de hedendaagse supermarkt begeeft ontkomt niet aan de consumptiemaatschappij. Voor iedere behoefte wordt een passend artikel aangeboden. Zo worden er tegenwoordig al voorgesneden appels in diezelfde supermarkt verkocht zodat men zich gezond kan voortbewegen in het naleven van zijn/haar drukke sociale agenda. Deze individuele drukte leidt uiteindelijk tot een overbelast wegennet, waarbij lange files de dagelijkse praktijk zijn.

Om het verkeer nu maar óók in de toekomst in goede banen te leiden, wordt voor de kwantitatieve onderbouwing veelvuldig gebruik gemaakt van verkeersmodellen. Op lokaal stedelijk niveau wordt in de hedendaagse verkeersmodellen echter geen rekening gehouden met individueel verplaatsingsgedrag. Om de vertrekken en aankomsten per deelgebied te berekenen, wordt een gemiddeld verplaatsingsgedrag toegepast op het totaal aantal inwoners. Uit dit onderzoek blijkt dat differentiëren naar verschillende bevolkingskenmerken leidt tot andere resultaten qua verplaatsingsgedrag. Om ook de effecten van gedifferentieerd verplaatsingsgedrag op netwerkniveau inzichtelijk te maken is in samenwerking met de gemeente Nijmegen een casestudie uitgevoerd, waarbij onderscheid is gemaakt naar de bevolkingskenmerken leeftijd en geslacht.

Naast individualisering is ook vergrijzing een duidelijk waarneembare trend. De oudere van de toekomst beweegt zich naar verwachting anders dan de oudere van nu. In de huidige stedelijke verkeersmodellen wordt echter verondersteld dat het verplaatsingsgedrag in de toekomstige situatie gelijk blijft. Concreet betekent dit dat voor de toekomstige situatie dezelfde modelinstellingen worden gehanteerd als voor het basisjaar. Daarom is tevens onderzoek gedaan naar trends in het verplaatsingsgedrag.

Een belangrijke conclusie uit dit onderzoek is dat detaillering via bevolkingsdifferentiatie en mobiliteitstrends leidt tot een kwaliteitsverbetering van de matrixschatting binnen het verkeersmodel. Door differentiatie naar leeftijden en geslacht en de toevoeging van veranderend mobiliteitsgedrag kan een betere inschatting van verkeersproductie en –attractie per gebied worden gedaan voor zowel de huidige als toekomstige situatie.

De verwachting is dat de mobiliteitseffecten als gevolg van vergrijzing nog duidelijker worden in minder stedelijk gebied. In de modeltoepassing voor gebieden waarvan de verwachting is dat de vergrijzing zich snel zal ontwikkelen, zal het effect van deze studie nog duidelijker naar voren komen. Gebieden en steden die daarentegen een sterke aantrekkingskracht hebben op andere specifieke bevolkingsgroepen zullen ook baat hebben bij een verkeersmodel waarin onderscheid wordt gemaakt naar bevolkingssamenstelling en mobiliteitsontwikkeling.

Uit deze studie blijkt verder dat kwaliteitsverbetering niet hoeft te leiden tot langere rekentijden of ingewikkelder procedures. Het doel van de ontwikkeling van verkeersmodellen blijft het bouwen van een instrument dat actuele en maatschappelijke beleidsvragen beantwoord. De vraag naar het leveren van maatwerk via verkeersmodellen op stedelijk en gemeentelijk niveau zal steeds verder toenemen door de grote verscheidenheid aan complexe lokale omstandigheden.

Lees het volledige onderzoeksrapport

kfriso@goudappel.nl

kruijf.j@nhtv.nl

 
Auteur: Margriet Verhoog