Hoe meer realtime-adviezen, hoe slechter de kwaliteit

Realtime-routenavigatie heeft grote voordelen én vervelende nadelen. Hoe meer automobilisten de systemen gebruiken, hoe slechter de kwaliteit van de adviezen wordt. Als iedereen dezelfde route neemt, ontstaan er nieuwe files. Het wegennet wordt al instabiel als straks 15 tot 20 procent van de autorijders routenavigatie gebruikt, stelt Hans van Lint (TU Delft). TomTom moet dan ook het effect van zijn adviezen gaan voorspellen, vindt Van Lint.

U wilt van Delft naar Utrecht met de auto. U kunt over Rotterdam rijden of over Den Haag. Wat zegt uw navigatiesysteem? Over Den Haag, want op de andere route staan files. Uiteraard volgt u dat advies op. Maar u bent niet de enige autorijder die ‘blind’ op dit advies vertrouwt. Het gevolg? Ook files op de route Den Haag. Uw navigatiesysteem reageert meteen en adviseert de Rotterdam-route, en ook daar stapelen de problemen zich op. ‘Dit zogeheten pingpongeffect is al sinds de jaren 70 bekend’, aldus Hans van Lint. ‘Als een paar mensen een dusdanig instantaan advies (gebaseerd op de huidige omstandigheden, red.) naleven, is het geen groot probleem. Nu steeds meer mensen routenavigatie gebruiken, wordt het advies per saldo steeds slechter.’ Ongeveer 5 procent van de automobilisten heeft momenteel realtime-routenavigatie, en dit percentage stijgt snel. Van Lint: ‘Het wegennet wordt instabiel als meer en meer weggebruikers klakkeloos de navigatie-informatie volgen. Het omslagpunt kan al bij 15 tot 20 procent liggen.’

Voorspel-algoritmes
Alle automobilisten krijgen nu hetzelfde routenavigatieadvies. Van Lint stelt dat de aanbieders van navigatie-informatie een stap verder zouden moeten gaan door ook de consequentie van hun advies mee te nemen: ‘Ze moeten het netto-effect van hun advies voorspellen om betere informatie te kunnen geven. Ik weet dat TomTom dit soort voorspel-algoritmes ontwikkelt. Maar het duurt nog wel even voordat de organisatie die kennis in de praktijk kan toepassen.’
Een nieuwe generatie routenavigatie gecombineerd met samenwerking tussen marktpartijen en wegbeheerders is noodzakelijk om het collectieve belang van de bestuurders te dienen, stelt Van Lint. Het gaat dan om integratie van alle maatregelen: het verstrekken van verkeersinformatie vooraf, het onaantrekkelijk maken van populaire sluiproutes (door beprijzen, afsluiten, selectief openen) en het beschikken over routenavigatie.
De samenwerking tussen wegbeheerders en producenten verloopt ondertussen ‘traag en stroef’. Het aantal belanghebbenden is eenvoudigweg te groot. Van Lint: ‘De regio rond Rotterdam telt wel 20 wegbeheerders. Het is bijna niet te doen om met alle belangen rekening te houden, waardoor automobilisten nu vaak tegenstrijdige informatie krijgen. Volgens de informatie boven de weg is er file, terwijl de routenavigatie iets anders zegt.’
Goed geïntegreerd vraag- en verkeersmanagement lost de files niet op, maar het kan de reis wel aangenamer en meer voorspelbaar maken. Van Lint: ‘Daarom zal TomTom vroeg of laat moeten samenwerken om op termijn nog toegevoegde waarde aan klanten te kunnen leveren. Anders bijt het bedrijf zichzelf in de staart. Hoe meer mensen de tomtoms gebruiken, hoe slechter de route-informatie. Zo helpen ze hun eigen product om zeep.’ Wat zijn de plannen van TomTom? Hoe ver is het bedrijf inmiddels met de ontwikkeling van de voorspel-algoritmes? Persvoorlichter Nina Breuning geeft aan geen tijd te hebben om op korte termijn op de uitlatingen van Van Lint te reageren. Ook twee weken later is er nog geen reactie. Is de kwestie niet belangrijk genoeg? Breuning: ‘In drukke tijden moeten we inderdaad prioriteiten stellen.’