Highlights uit het hbo-onderwijs (VK 2/2015)

Aflevering 2:  

• een kroonlezing door de ANWB op Windesheim Flevoland

• studenten NHTV bouwen een Virtual Reality Fietssimulator

• Op de NHL ondersteunen studenten een internationaal congres en er zijn jubilea te vieren

• NOVI Academie en Windesheim Zwolle leveren opmerkelijke onderzoeksresultaten op

Adriaan Walraad, Windesheim Flevoland: ‘Bij Windesheim Flevoland was de kroon op de tweede onderwijsperiode de lezing van Ton Hendriks van ANWB. In zijn verhaal vertelt hij over de uitdagingen die in de toekomst van belang zullen zijn voor de rol van verkeerskunde in de maatschappij. Vooral de fiets zal in toenemende mate een belangrijk onderwerp worden in de verkeerskunde, aldus Hendriks. Studenten die nu verkeerskunde studeren zullen zich in de toekomst moeten buigen over het ruimtetekort op de fietspaden en het parkeerprobleem door het grote aantal fietsen, maar ook over de gevolgen van de toenemende snelheid van fietsen. Hendriks vertelt verder over de geschiedenis van de ANWB, die in 1883 werd opgericht, toen nog alleen voor fietsers. De ANWB was eerst een club voor fietsers die de belangen van fietsers behartigde. Fietsen was toen nog elitair; een fiets kostte toentertijd maar liefst een heel jaarsalaris. Destijds waren alle paden ook nog zandpaden, soms verhard.

Rond 1900 werden betere wegen het eerste belang waarvoor de ANWB zich sterk maakte. Daarna volgden de bewegwijzering en kwamen er fietshulpposten, onder andere bij hotels, zodat fietsers ook op reis kleine reparaties konden uitvoeren. In 1925 verscheen de eerste wegmarkering en in 1946 pechhulp als belangenbehartiging voor de leden. Rond 1950 behartigde de ANWB belangen voor de leden door ambtenaren van gemeenten op te leiden. ANWB adviseert dan over wegenbouw, een functie die later is overgenomen door adviesbureaus. Ook werd in die periode het blad ‘Verkeerskunde’ opgericht.

Rond 1975 werd veiligheid een belangrijk item. Vanaf 2000 is de ANWB meer de vertegenwoordiger van de leden. De bond wil opkomen voor de leden, klantvriendelijk zijn en de mening van de leden laten horen. Hendriks geeft als voorbeeld de melding van een verkeersveiligheidsvraagstuk op een snelweg. ANWB plaatste een tweet tussen de verkeersinformatietweets, waarbij automobilisten werd gevraagd naar hun mening over de veiligheid op de desbetreffende snelweg. Op die manier had de ANWB in korte tijd 800 serieuze reacties van verkeersdeelnemers.’

Studenten brengen ontwerpen tot leven in virtuele wereld
Geraldine Berg, NHTV: ‘De opleidingen Built Environment (BE) en International Game Architecture and Design (IGAD) van de NHTV Breda hebben de handen ineen geslagen om het de fietser op een praktische manier zo prettig, comfortabel en veilig mogelijk te maken. Hiervoor hebben de studenten Cycle SPACES ontwikkeld; een Virtual Reality Fietssimulator waarbij theorie en praktijk samenkomen met als doel meer mensen op de fiets te krijgen en te houden. Het toepassen van serious games in het vakgebied Built Environment staat nog in de kinderschoenen. De mogelijkheden zijn eindeloos wanneer kennis vanuit verschillende vakgebieden gecombineerd wordt en ondersteund wordt door nieuwe technieken zoals de Oculus Rift bril.

Deze samenwerking tussen de opleiding BE en IGAD heeft ook bij de studenten de ogen geopend voor de potentie van games voor maatschappelijke doeleinden. De fietssimulator Cycle SPACES kan bijdragen aan kwaliteitswinst van ruimtelijke ontwerpen door het ontwerp vóór realisatie tot leven te wekken in een virtuele wereld. De simulator maakt het daarnaast mogelijk de waardering van het ontwerp en de beleving van het ontwerp door verschillende type fietsers en fietsen te laten onderzoeken.’ Volg de NHTV-studenten Built Environment via www.shapingsociety.nl en het YouTube kanaal NHTVshapingsociety. 

Feestjes en congresactiviteiten
Cor van der Klaauw, NHL:‘In februari leverden studenten een actieve bijdrage aan het internationale Winter Cycling Congres in Leeuwarden. Wereldwijd kwamen deelnemers om workshops te volgen en discussies te voeren over het centrale thema ‘hoe blijf je in de winter fietsen?’. NHL-studenten namen deel aan de workshops en voerden verschillende onderzoeken uit, waaronder een onderzoek naar het mobiliteitsgedrag van de congresdeelnemers tijdens hun verblijf in Leeuwarden. Opdrachtgever daarvoor is de provincie Fryslân die de resultaten gebruikt voor mobiliteitsplannen die nodig zijn voor de activiteiten die in 2018 worden georganiseerd wanneer Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa is.

Ook namen studenten deel aan excursies tijdens het congres en gaven uitleg tijdens de fietstocht door Leeuwarden. Het WCC was voor studenten een mooie gelegenheid om buitenlandse contacten op te doen voor afstuderen, stages of een internationaal project.

In maart bestaat de opleiding Mobiliteit 40 jaar. Begonnen als HTS Verkeerskunde heeft de opleiding grote veranderingen doorgemaakt, net als het vakgebied zelf. In een volgende editie van Verkeerskunde zal aan dit jubileum aandacht worden besteed. Ook viert de opleiding Mobiliteit dit jaar het eerste lustrum van de minor Traffic Psychology. Een minor waar niet alleen de eigen studenten aan deelnemen, maar ook studenten van andere HBO-opleidingen en cursisten. Verkeersgedrag is in deze minor het centrale thema. Kennis, vaardigheden en projecten zijn de ingrediënten van de minor, die actuele onderwerpen bevat, onder meer gericht op de Beter Benutten projecten.’ 

Nieuwe vakkennis uit drie afstudeerscripties
Bo Boormans, NOVI Verkeersacademie: ’Begin februari hebben drie studenten met hun afstudeerscriptie nieuwe vakkennis opgeleverd. Rik Blok, Politie Midden-Nederland, deed uitgebreid onderzoek naar ongevallen waar politievoertuigen bij waren betrokken, terwijl ze optische en geluidssignalen voerden. Vreemd genoeg was daar nog nooit onderzoek naar verricht en waren enkel (vergelijkings)cijfers uit Duitsland beschikbaar. Blok presenteerde zijn conclusies en aanbevelingen op 9 december 2014 tijdens het tweede Landelijke Congres Voorrangsvoertuigen ’Voorzichtig, Verantwoord, Veilig en Vlot’ in Oirschot. Rogier van den Boom, Rijkswaterstaat VCNL, onderzocht in hoeverre de Engelse Puffin Crossing toepasbaar is in Nederland. Op zo’n voetgangersoversteek staan de verkeerslichten aan het begin van de oversteek en zorgen detectoren ervoor, dat het conflicterende verkeer pas groen krijgt, als alle voetgangers de oversteek hebben voltooid.

Van den Boom concludeert onder andere dat de Britse voetgangersoversteek meestal (maar niet altijd) tijdwinst oplevert en meer comfort biedt, maar wel om een wijziging van het juridische kader vraagt. Jelmer Vogd, Rijksvastgoedbedrijf, onderzocht de huidige en toekomstige ontsluiting van de marinehaven in Den Helder, waarbij met name strenge toegangscontroles in de ochtendspits voor veel congestie zorgen. Daarnaast wordt een deel van het terrein geschikt gemaakt voor civiel medegebruik, dat geen last van de toegangscontroles mag hebben. Het onderzoek heeft geresulteerd in een (onderbouwd en afgewogen) voorstel voor een nieuwe ontsluitingsstructuur.’ 

Voorbeeldig onderzoek naar fietsmarkering en snelle fietsen

Armand Gijsman, Janet vander Hoeven, Windesheim Zwolle: ‘Studenten Ronald Vonder en Evert Jan Velt voerden tijdens hun afstuderen bij Royal Haskoning DHV een waar kunststukje uit. In een ‘schoolvoorbeeld’ van een onderzoek brachten zij de effecten van markering op fietspaden in beeld en plaatsten de resultaten in een keuzeschema dat gebruikt kan worden door wegbeheerders die nog niet goed weten in welke situatie welk type markering aangebracht kan worden op fietspaden. Getriggerd door de huidige ‘reuring’ omtrent snorscooters, snelle elektrische fietsen en wielrenners zijn Stan Wolters en Ramon Stegenga in opdracht van Arcadis een afstudeeronderzoek gestart naar de meest verkeersveilige plek op de weg voor aangedreven tweewielers.

Wat blijkt? de meest verkeersveilige plaats is het fietspad, mits deze conform de richtlijnen voor veilige fietsinfrastructuur zijn ingericht. Is er beperkt ruimte, dan is een gemengd profiel met een maximumsnelheid van 30 km/uur het meest verkeersveilig.’